Operationele gebieden

Huidige bekende operationele gebieden

Achtergrond

Korte geschiedenis

Aan het eind van de jaren ’60 werd Sendero Luminoso opgericht door Abimaél Guzmán (ook bekend als Comrade Gonzalo). De groep was gebaseerd op de Marxistische ideologie van José Carlos Mariátegui. Daarnaast had de groep een sterk Maoïstisch karakter, dankzij Guzmán, die diep onder de indruk terugkwam van zijn reis naar de Volkrepubliek China in het midden van de jaren ’60. Het belangrijkste doel van SL was het omver werpen van het bestaande Peruaanse politieke bestel en dit te vervangen door een revolutionaire, communistische regering. Ondertussen toonde SL verzet tegen invloeden van andere Latijns-Amerikaanse guerrilla groepen (zoals Tupac Amaru) en buitenlandse ideologieën. Gedurende de eerste zeventien jaar richtte SL zich op het vestigen van een netwerk van supporters en guerrillastrijders in de afgelegen gebieden van Peru. In het begin van de jaren tachtig begon de groep met aanvallen in de landelijke gebieden van de centrale Andes, de Upper Hualaga Valley (UHV) en het zuidelijke gedeelte van Puno. In het verloop van deze aanvallen werden lokale politici vermoord en werd hun plek ingenomen door SL-leden. Het klimaat en de grond van deze gebieden is ideaal voor het kweken van coca-planten en SL heeft veel profijt gehad van betalingen van telers in ruil voor bescherming tegen overheidsoptreden (uitroeiing van de coca-teelt). Vanaf 1983 werden rijke boeren, linkse activisten en linkse intellectuelen ook doelwitten van Sendero Luminoso. Deze strategie bleek echter contraproductief te werken, omdat het extreme geweld van SL de Peruaanse bevolking afschrok. De strijd tegen de Peruaanse overheid ging echter door tot het begin van de jaren ’90. Verschillende bronnen schatten dat zo’n 70.000 mensen zijn omgekomen in deze gevechten.

In 1992 riep de Peruaanse regering, destijds onder leiding van President Alberto Fujimori, een staat van beleg uit tegen SL. Veel Peruanen die verdacht werden deel uit te maken van SL werden vervolgens opgepakt, gemarteld en vermoord. Op 12 september 1992 werd de leider van Sendero Luminoso, Abimaél Guzmán, opgepakt. Vanaf dat moment is een afname te constateren in de gewapende effectiviteit van de groep. Recente rapporten laten echter zien dat SL bezig is met een comeback. De aanvallen van de afgelopen jaren zouden zijn gefinancierd door inkomsten uit drugshandel. De terroristische organisatie en productie- en distributienetwerken van cocaïne zouden zijn samengevlochten. Daarnaast waren er (pogingen tot) gijzelingsacties. In december 2011 erkende de toenmalige leider ‘Comrade Artemio’ de strijd te hebben verloren, en gaf aan met de regering te willen onderhandelen over een overgave. De Peruviaanse regering weigerde te onderhandelen. Op 12 februari 2012 raakte Artemio gewond in een strijd tegen Peruviaanse militairen en werd hij opgepakt. Een maand later werd zijn mogelijke opvolger, Walter Diaz Vega, ook gearresteerd.  

Literatuur:

Waynee Lucero, ‘The Rise and Fall of Shining Path’, Council on Hemispheric Affairs, 06/05/2008; Shawn Choy, ‘In the Spotlight: Sendero Luminoso’, Center for Defense Information, 01/07/2002.

Organisatiestructuur

Omvang organisatie/groepering

100-1000

Omvang organisatie/groepering - toelichting

Gedurende de jaren ’80 en begin jaren ’90 was Sendero Luminoso op haar hoogtepunt. De organisatie bestond toen uit meer dan 10.000 militanten. Door arrestaties en het strenge optreden van Peruaanse regeringstroepen is dat aantal teruggelopen. De omvang wordt nu geschat op circa 200 à 300 gewapende leden. De omvang wordt nu geschat op circa 200 à 300 gewapende leden.

Literatuur:

Waynee Lucero, ‘The Rise and Fall of Shining Path’, Council on Hemispheric Affairs, 06/05/2008; ‘Country Reports on Terrorism 2008’, U.S. Department of State, april 2009.

Leiders

• Abimaél Guzmán. (1934). Alias ‘Presidente Gonzalo’, of ‘Presidente Gonzalo the fourth sword of Marxism’. Deze oud-professor filosofie en ideoloog van Sendero Luminoso is in 1992 opgepakt. In 1993 riep hij op tot een staakt-het-vuren. Het proces tegen Guzmán begon in 2004 en in 2006 werd hij veroordeeld tot levenslang. Op 4 december 2008 werd bekend dat Abimaél Guzmán, zijn vrouw en enkele andere SL-leden die momenteel gevangen zitten een nieuw proces voor een internationaal gerechtshof gaan aanvragen in de hoop op een lagere straf. In 2010 liet Guzman weten dat hij de huidige koers van SL afkeurde. Het zouden huurlingen zijn die het Marxisme-Leninisme-Maoisme bij het vuilnis gezet hebben. In 2014 moest Guzmán, samen met zijn vrouw en 10 andere leden van SL, weer voor de rechter verschijnen voor de bomaanslag van SL in Lima in 1992.
• Oscar Ramirez Durand. Alias ‘Comrade Feliciano’. Na de arrestatie van Abimaél Guzmán probeerde hij de organisatie weer nieuw leven in te blazen. In 1999 opgepakt en in 2006 veroordeeld tot 24 jaar celstraf. Hij heeft een verminderde celstraf gekregen voor zijn samenwerking met de Peruaanse autoriteiten. In 2013 getuigde hij bij het proces tegen Florindo Eleuterio Flores.
• Florindo Eleuterio Flores. Alias ‘Comrade Artemio’. Flores leidde tot februari 2012 het deel van Sendero Luminoso dat zich na de arrestatie van Abimael Guzman in 1992 wilde onderhandelen met de Peruaanse regering over overgave. Flores zou zo’n 150 strijders onder zijn bevel hebben gehad. In februari 2012 werd hij gearresteerd. In juni 2013 is Flores veroordeeld tot levenslang en bevolen om 500 miljoen Soles (€140 miljoen) aan herstelbetalingen te betalen ('Peru says 'Shining Path' leader may be wounded', Al-Jazeera, 11/02/2012; 'Leider Lichtend Pad in Peru gepakt', ANP, 13/02/2012; 'Leider Lichtend Pad vervolgd voor terrorisme', ANP, de Volkskrant, 15/02/2012; 'Peru Shining Path leader Comrade Artemio captured', BBC, 13/02/2012; 'Peru's Shining Path defeated, rebel leader admits', BBC, 07/12/2012; 'Shining Path leader Comrade Artemio charged in Peru', BBC, 27/02/2012).
•  Victor Quispe Palomino, alias ‘ Comrade Jose’ leidt zo’n 350 tot 500 strijders die zich in de Apurimac en Ene River Valley van Peru bevinden. Dit deel van de organisatie van Sendero Luminoso wil ook na de arrestatie van Abimaél Guzmán in 1992 doorvechten, in plaats van zich overgeven zoals het deel van Florindo Eleuterio Flores (‘Comrade Artemio’) wilde. Na de arrestatie van Flores is de Peruviaanse overheid op zoek naar Palomino, aangezien zij het mogelijk achten dat leden van de fractie van Flores zich bij hem zullen aansluiten. Palomino is nog steeds op vrije voeten en het United States Department of State biedt $5 miljoen voor informatie die leidt tot de arrestatie van Palomino. ‘Peru arrests Shining Path rebel leader’, Al-Jazeera, 05-03-2012; ‘Peru: Shining Path mobilize men to replace fallen leader Artemio’, Peru This Week, 13-02-2012; ‘Comrade Jose (Victor Quispe Palomino): Leader of Peru’s Shining Path’, Jamestown Foundation, 01-2012.
• Filomeno Cerron Cardoso. Alias Comrade Artemio of Camarada Manuel. Sinds de arrestatie van Oscar Ramirez is Cardoso vermoedelijk de leider van Sendero Luminoso. ‘Peru: The name of the Shining Path leader in the Huallaga region and whether Yeny Maria Rodriguez Neyra (alias Rita) has ties with the Shining Path’, Research Directorate, Immigration and Refugee Board, Canada, 1 juni 1999.
• Walter Diaz Vega, ook wel Freddy of Percy genoemd, wordt gezien als de opvolger van de in februari opgepakte Comrade ‘ Artemio’. Op 4 maart 2012 werd Diaz gearresteerd in de regio Alto Huallaga. Diaz is naar Lima gebracht, waar hij terecht zal worden gesteld voor drugshandel en terrorisme. ('Weer leider Lichtend Pad opgepakt in Peru', ANP/AFP, de Telegraaf, 04/03/2012; 'Peruvian police capture 'Shining Path boss' Walter Diaz', BBC, 04/04/2012; 'Peru arrests Shining Path rebel leader', Al Jazeera, 05/03/2012)

Bevelstructuur

Sendero Luminoso had van oorsprong een hiërarchische, gecentraliseerde structuur. De arrestaties van Guzmán en Ramirez hebben de organisatiestructuur van SL mogelijk aangetast. Door de arrestaties ontdekten de Peruviaanse autoriteiten andere groepsleiders, die daardoor moesten vluchten. De overgebleven leden van Sendero Luminoso splitsten zich op in de groep van ‘Comrade Artemio’  bestaande uit zo’n 150 leden die bereid waren tot overgave, en een concurrerende groep bestaande uit zo’n 350-500 leden onder leiding van ‘Comrade Jose’ die wilde doorvechten en actief waren in de regio’s Apurimac en de Ene River Valley.

Literatuur:

Frank Hyland, ‘Peru’s Sendero Luminoso: From Maoism to Narco-Terrorism’, Terrorism Monitor, 6(23), 08/12/2008; 'Peru arrests Shining Path rebel leader', Al Jazeera, 05/03/2012.

Financiële inkomstenbronnen

• Cocaïnehandel (geschat op $ 20-30 miljoen).
• Belastingen over lokale drugshandel.
• Verschaffen van beveiliging aan drugshandelaren.
• Het heffen van war tax op in het strijdgebied wonende burgers.
• Financiële steun van linkse intellectuelen.
• Afpersing van bedrijven in de VRAEM regio onder het mom van beschermgeld.
• Illegale houthandel
  (Frank Hyland, ‘Peru’s Sendero Luminoso: From Maoism to Narco-Terrorism’, Terrorism Monitor, 6(23), 08/12/2008; Shawn Choy, ‘In the Spotlight: Sendero Luminoso’, Center for Defense Information, 01/07/2002; Jeremy McDermott, http://www.insightcrime.org/news-briefs/peru-to-undermine-shining-path-finances-by-attacking-drug-tradePeru to Undermine Shining Path Finances by Attacking Drug Trade, 9/1/2014).

(Internationale) relaties

Geen informatie beschikbaar

Activiteiten

Wapens en werkwijze

• Gewapende overvallen op politieposten en overheidsgebouwen.
• Vermoorden van overheidsbeambten.
• Grootschalige mensenrechtenschendingen en moordpartijen onder de bevolking. Schattingen lopen uiteen van 30.000 tot 70.000 doden. Daarbij werden kleine wapens, explosieven, molotovcocktails en zogeheten ‘slingers’ gebruikt.

Recente en/of opvallende activiteiten

Contraterroristische maatregelen

Verwijzingen

Links

• ‘17 mei 1980: Lichtend Pad naar revolutie vol terreur’, De Volkskrant, 17/05/2010
• Kathryn Gregory, ‘Shining Path, Tupac Amaru (Peru, leftists)’, Council on Foreign Relations, 27/08/2009
• Arthur Brice, ‘Shining Path rebels stage comeback in Peru’, CNN, 21/04/2009
• Frank Hyland, ‘Peru’s Sendero Luminoso: From Maoism to Narco-Terrorism’, Terrorism Monitor, 6(23), 08/12/2008
• Waynee Lucero, ‘The Rise and Fall of Shining Path’, Council on Hemispheric Affairs, 06/05/2008
• Frank Hyland, ‘Peru’s Shining Path Gaining Gound?’, Terrorism Focus, 4(28), 11/09/2007
• ‘Profile: Peru’s Shining Path’, BBC News, 05/11/2004
• Shawn Choy, ‘In the Spotlight: Sendero Luminoso’, Center for Defense Information, 01/07/2002

Literatuur

• James Ron, ‘Ideology in Context: Explaining Sendero Luminoso’s Tactical Escalation’, Journal of Peace Research, 38(5), 01/09/2001, pp. 569-592
• David Scott Palmer (ed.), The Shining Path of Peru, New York 1992
• Cynthia McClintock, ‘Why Peasants Rebel: The Case study of Peru’s Sendero Luminoso’, World Politics, 37(1), 1984, pp. 48-84