Operationele gebieden

Huidige bekende operationele gebieden

Achtergrond

Korte geschiedenis

Jemaah Islamiyah werd in 1993 in Maleisië opgericht door de Indonesiërs Abu Bakar Bashir en Abdullah Sungkar (1937-1999). De organisatie kwam voort uit de beweging van de Darul Islam (Huis van de Islam), een radicaal islamitische beweging die vanaf de jaren veertig in Indonesië een aanzienlijke aanhang verwierf, in eerste instantie als onafhankelijkheidsbeweging. Doel was de oprichting van een islamitische staat in Indonesië om vervolgens een kalifaat in Zuidoost Azië te stichten. Vele islamitische extremisten verbleven tijdens het bewind van president Suharto (1967-1998) gedwongen in het buitenland. De oprichters van JI en andere leidinggevenden binnen JI streden in de jaren tachtig gedurende de oorlog in Afghanistan (1979-1989) aan de zijde van de mujahideen tegen het Sovjet-leger. Aanvankelijk was de organisatie vreedzaam van aard. In 1996 begon JI met het opzetten van terroristische trainingsbases in Mindanao (de Filippijnen), waar rekruten werden onderwezen in het toepassen van explosieven en vuurwapens. Jonge rekruten werden geronseld op islamitische scholen in Indonesië, de pesantrens. Dit gebeurde vooral in het dorp Ngruki op Centraal Java, waar Abu Bakar Bashir leraar was. JI wordt om deze reden wel eens het Ngruki-netwerk genoemd. Sinds de gewelddadige bomaanslagen op Bali van 2002 zijn er meer dan 300 JI-leden gearresteerd, al is een groot deel daarvan later weer vrijgelaten. Ook zou er sinds 2002 binnen JI interne verdeeldheid zijn ontstaan over de gewelddadige koers van de organisatie. Volgens diverse analisten zou de organisatie zodanig zijn verzwakt dat zij niet meer in staat is om grote en kostbare aanslagen te plannen, maar voorlopig lijkt JI nog steeds in staat nieuwe strijders te werven en op te leiden. De bomaanslag op het Marriot Hotel in Jakarta van juli 2009 zou de vitaliteit van de terroristische organisatie bewijzen. Indonesië heeft nu ook te maken met voormalige JI-leiders die zich hebben afgesplitst. In maart 2012 stelt Indonesische generaal Tito Karnavian dat hoewel JI sinds 2002 inactief is, het netwerk van de groepering nog intact wordt geacht (‘Country reports on Terrorism 2008’, U.S. Department of State, 04/2009; ‘Jemaah Islamiyah’, Council on Foreign Relations, 19/06/2009; Reyko Huang, ‘In the Spotlight: Jemaah Islamiah’, Center for Defense Information, 18/10/2002, Rabby Pramudatama, 'Country's terror network remains intact: BNPT', the Jakarta Post, 27/03/2012)

Organisatiestructuur

Omvang organisatie/groepering

1000-5000

Omvang organisatie/groepering - toelichting

Precieze aantal is onbekend. Schattingen lopen uiteen van 500 tot enkele duizenden. (‘Country Reports on Terrorism 2009’, U.S. Department of State, augustus 2010)

Leiders

• Abu Bakar Bashir (1938) wordt beschouwd als de spirituele leider van de JI. Tijdens het bewind van de voormalige president Suharto (1967-1998) vluchtte hij naar Maleisië. Hij streed in Afghanistan tijdens de oorlog van 1979-1989 aan de zijde van de mujahedeen tegen de Sovjet-troepen. Na de aanslagen op Bali in 2002 werd Bashir gearresteerd en tot 30 maanden cel veroordeeld, om vervolgens te worden vrijgelaten in 2006. In augustus 2010 werd hij opnieuw opgepakt door de Indonesische politie, die hem verdacht betrokken te zijn bij de training van militanten op het eiland Sumatra. De rechter veroordeelde hem in juni 2011 tot 15 jaar cel. (‘Country Reports on Terrorism 2008’, U.S. Department of State, april 2009)
• Muhammad Noordin Top werd gezien als de belangrijkste explosievenexpert van JI. Hij werd op 17 september 2009 door de Indonesische autoriteiten gedood. De Maleisiër gold ook als officier, werver en trainer van JI. (‘Jemaah Islamiyah’, Council on Foreign Relations, 19/06/2009). Een netwerk rond Top zou verantwoordelijk zijn voor de aanslagen op 17 juli 2009
• Abu Dujana (1970), alias Yusron, was de opvolger van Isamuddin. Hij zou verantwoordelijk zijn voor de aanslag op Bali. Dujana werd in juni 2007 op Java gearresteerd.
• Zarkasih (1962), alias Abu Irsyad, was leider van JI. Zarkasih werd in juni 2007 gearresteerd. Hij was een voormalige leraar en was eveneens actief tijdens de oorlog in de jaren 1980 in Afghanistan.
• Riduan Isamuddin, alias Hambali, was tot zijn arrestatie in 2003 militaire leider (de ‘emir’) van JI.

Abu Bakar Bashir. Bron: www.abc.net.au


Abu Dujana. Bron: www.bbc.co.uk


Zarkasih. Bron: www.bbc.co.uk

Bevelstructuur

Militaire bevelstructuur. De leden zijn onderverdeeld in regionale divisies, de zogenoemde mantiqis en de wakalahs.

Financiële inkomstenbronnen

• Netwerken van al Qa’ida zouden JI financieel steunen. (‘FBI Alerts Allies on Al Qaeda’s Nuclear Plans’, Reuters, 18/03/2002)
• Met het overvallen van niet-moslims, de fa’i, wordt de jihad bekostigd.
• Donaties van liefdadigheidsinstellingen uit de islamitische wereld, waaronder Kompak.

(Internationale) relaties

• Al Qa’ida. Internationale waarnemers zijn het onderling oneens over de kwestie of de JI structureel samenwerkt met al Qa’ida. Het staat vast dat individuen van de JI contact hebben gezocht met al Qa’ida-leden en zijn opgeleid door al Qa’ida. (Reyko Huang, ‘In the Spotlight: Jemaah Islamiah’, Center for Defense Information, 18/10/2002)
• Moro Islamic Liberation Front (MILF), een jihadistische terroristische organisatie die een islamitische staat beoogt in de zuidelijke Filippijnen. (Reyko Huang, ‘In the Spotlight: Jemaah Islamiah’, Center for Defense Information, 18/10/2002)

Activiteiten

Wapens en werkwijze

• Bomaanslagen zelfmoordaanslagen, bombrieven en liquidaties.
• Oorspronkelijk richtte JI zich vooral op westerse (discotheken, ambassades, hotels en nachtclubs) en christelijke doelen (kerken) in Zuidoost Azië. Vanaf 2009 zijn steeds vaker Indonesische overheidsinstellingen het doelwit. ('Indonesian Jihadism: Small Groups, Big Plans', International Crisis Group, 19/04/2011)

Recente en/of opvallende activiteiten

Contraterroristische maatregelen

Verwijzingen

Links

• Zachary Abuza, ‘Jemaah Islamiyah adopts the Hezbollah model’, Middle East Quarterly, XVI(1), Winter 2009, pp. 15-26
• ‘Jemaah Islamiyah’, Council on Foreign Relations, 19/06/2009
• Zachary Abuza, ‘Abu Dujana: Jemaah Islamiyah's New al-Qaeda Linked Leader’, Terrorism Focus, 3(13), 04/042006
• Sharif Shuja, ‘Gauging Jemaah Islamiyah’s Threat in Southeast Asia’, Terrorism Monitor, 3(8), 05/05/2005
• ‘Indonesia backgrounder: How the Jemaah Islamiyah Terrorist network operates’, International Crisis Group, 11/12/2002
• Reyko Huang, ‘In the Spotlight: Jemaah Islamiah’, Center for Defense Information, 18/10/2002
• Martin van Bruinessen, ‘Arabisering van de Indonesische islam? Indonesische moslims en het Midden-Oosten.’

Literatuur

• Greg Barton, Indonesia's Struggle: Jemaah Islamiyah and the Soul of Islam, Sydney 2004
• Kumar Ramakrishna, After Bali: The threat of terrorism in South East Asia, Singapore 2003
• Zachary Abuza, Militant Islam in Southeast Asia: Crucible of terror, Londen 2001