Jama’at Nasr al-Islam wal Muslimin (JNIM)

Operationele gebieden

Huidige bekende operationele gebieden

Algerije, Mali, Niger, Libië, Mauritanië, Tunesië, Tsjaad, Burkina Faso,

Achtergrond

Korte geschiedenis

JNIM is in maart 2017 ontstaan door de fusie van vier jihadistische groeperingen in de Sahel: Ansar Dine, Katibat Macina, al-Mourabitoun en de Sahara-tak van Al Qa'ida in de Islamitische Maghreb (AQIM). Bij de aankondiging van de oprichting van de groep verklaarde de JNIM-emir zich trouw aan Al Qa'ida-leider Ayman al-Zawahiri en aan AQIM-emir Abdelmalek Droukdel. Deze laatste keurde vervolgens middels een audiobericht de fusie van de groeperingen goed. Op 19 maart 2017 gaf Al Qa'ida eveneens een verklaring af waarin de nieuwe groepering werd goedgekeurd en hun eed van trouw werd aanvaard. In de jaren na haar oprichting heeft JNIM haar geografische invloedzone aanzienlijk uit weten te breiden. Enkele gerichte contraterrorisme-interventies, van onder meer vanuit de Franse operatie Barkhane, hebben verschillende JNIM-leiders uitgeschakeld. De groepering blijft echter nieuwe leden werven, doordat zij succesvol in weet te spelen op de frustraties en grieven van de lokale bevolking. 

De Franse autoriteiten bevestigden in november 2020 de dood van een belangrijke JNIM-leider, Bah ag Moussa, samen met vier van zijn groep. Hij was verantwoordelijk voor terroristische operaties en het trainen van nieuwe extremistische rekruten. Op 29 maart 2021 overviel een groep van ongeveer 100 JNIM-leden een kamp van VN-vredeshandhavers in Noord-Mali, ongeveer 200 kilometer van de Algerijnse grens. Vier van de Tsjadische vredeshandhavers werden gedood bij de aanval, en 34 raakten gewond. Geschat wordt dat ongeveer 40 jihadisten hierbij omkwamen, waaronder Abdallaye Ag Albaka. Ag Albaka werd beschreven als de rechterhand van de leider van JNIM, en officieus als de nummer 3 man in de organisatie.

In augustus 2022 trokken de troepen van operatie Barkhane zich volledig terug uit de regio. Een jaar later, in december 2023, kwam ook de VN Vredesmissie MINUSMA ten einde. Over het algemeen wordt aangenomen dat de invloed van JNIM in de regio sindsdien weer is toegenomen. 

Bronnen: Raleigh, C., Nsaibia, H., & Dowd, C. (2021). The Sahel crisis since 2012. African Affairs, 120(478), 123-143; Reuters. (17 March 2017). 'Al Qaeda branch rallies jihadists to join forces after Mali merger'. Geraadpleegd op 10 oktober 2021; Thompson, J. (2021). 'Examining Extremism: Jama’at Nasr al-Islam wal Muslimin', Centre for Strategic and International Studies; Afriyie, F. A. (2024). Weaving through the maze of terrorist marriages in Africa’s Sahel region: Jama’at Nasr al-Islam wal Muslimin (JNIM) under review. Cogent Social Sciences, 10(1), 2347011.

Organisatiestructuur

Omvang organisatie/groepering

1000-5000

Omvang organisatie/groepering - toelichting

Schattingen suggereren dat JNIM circa 2000 strijders heeft. Het exacte aantal leden van Jama'at Nasr al-Islam wal Muslimin (JNIM) is echter moeilijk te bepalen vanwege de clandestiene aard van de organisatie en de voortdurende conflicten. De groep rekruteert actief en opereert voornamelijk in de Sahelregio, met name in Mali, Burkina Faso en Niger.

Leiders

• De huidige emir van JNIM is ook de oprichter van Ansar Dine. Hij is geboren in Mali en is al sinds de jaren '80 actief in opstanden tegen de Malinese regering. Zo was hij betrokken bij de oprichting van de Volksbeweging voor de Bevrijding van Azawad, in 1988. Van 2008 tot 2010 was hij diplomaat bij het Malinese consulaat in Saoudi-Arabië. Dit land zette hem uiteindelijk het land uit vanwege zijn contacten met extremisten in het land. In december 2011 richtte hij de jihadistische groep Ansar Dine op, waar hij tevens leider van werd. Op 2 maart 2017 fuseerden de  Saharatak AQIM, Ansar Dine, Al-Murabitoun en het Macina Liberation Front zich om JNIM te vormen. De emir van Ansar Dine werd aangekondigd als de leider en legde zijn eed af aan Abdelmalek Droukdel, de emir van AQIM; Ayman al-Zawahiri, de emir van Al Qa'ida; en de leider van de Taliban.

• Bah Ag Moussa (1970-2020) was een Malinese jihadist en JNIM-commandant. Moussa werd geboren in de Kidal-regio als zoon van een Bambara en een Toeareg. Na militaire training in Libië te hebben ondergaan, hielp hij de Malinese strijdkrachten in de Toeareg-opstand van de jaren 1990. In 2012 sloot hij zich aan bij Ansar Dine, en in 2017 trad hij toe tot JNIM. Op 13 november 2020 kondigde Franse autoriteiten aan dat Moussa drie dagen eerder was neergeschoten in de regio Ménaka, als onderdeel van Operatie Barkhane.

• Abdallaye Ag Albaka werd beschreven als de rechterhand van de leider van JNIM, en officieus als de nummer 3 man in de organisatie. Hij kwam om het leven op 29 maart 2021 toen een groep van ongeveer 100 JNIM-leden een kamp van VN-vredeshandhavers in Noord-Mali, aanviel.

Bevelstructuur

JNIM is niet één enkele organisatie, maar een coalitie van meerdere jihadistische groeperingen met hun eigen geschiedenis en identiteit, waaronder Ansar Dine, Katibat Macina, Al-Mourabitoun en de Sahara-tak van AQIM. De oprichter van Ansar Dine is de emir van JNIM. De status van sommige JNIM-groepen, zoals Al-Mourabitoun en de Sahara-tak van AQIM, is momenteel onduidelijk, aangezien de leiders van deze groepen veelal zijn gedood of gearresteerd. De activiteiten van deze groepen zijn vermoedelijk overgenomen door andere JNIM-onderdelen zoals Ansar Dine, waardoor de groepering als het ware is geconsolideerd.

Bronnen: Thompson, J. (2021). 'Examining Extremism: Jama’at Nasr al-Islam wal Muslimin', Centre for Strategic and International Studies; Afriyie, F. A. (2024). Weaving through the maze of terrorist marriages in Africa’s Sahel region: Jama’at Nasr al-Islam wal Muslimin (JNIM) under review. Cogent Social Sciences, 10(1), 2347011.

Financiële inkomstenbronnen

Men gaat ervanuit dat aan JNIM gelieerde groepen samen jaarlijks tussen de $18 en $35 miljoen verdienen, voornamelijk door afpersing van de transitroutes die onder hun controle vallen en van de gemeenschappen die zich bezighouden met ambachtelijke mijnbouw. In mindere mate verdient JNIM ook geld aan ontvoeringen voor losgeld. Een voorbeeld hiervan is de ontvoering van een Franse humanitaire werker in 2016, en de ontvoering van de Malinese oppositiepolitica in 2020. Beide zijn in oktober 2020 vrijgelaten. De verwachting is dat JNIM in de komende jaren door zal gaan met dergelijke kidnappraktijken, gezien de grote sommen geld die het de organisatie oplevert. 

Bronnen: Eizenga, D. & Williams, W. (2020). 'The Puzzle of JNIM and Militant Islamist Groups in the Sahel'. Africa Policy Brief, 38; Nellemann, C., Henriksen, R., Pravettoni, R., Stewart, D., Kotsovou, M., Schlingemann, M.A.J., Shaw, M. & Reitano T. (2020). World Atlas of Illicit Flows: A RHIPTO-INTERPOL-GI Assessment. Oslo: RHIPTO Norwegian Center for Global Analyses; Thurston, A. (2020). Jihadists of North Africa and the Sahel: Local Politics and Rebel Groups. Cambridge: Cambridge University Press. 

(Internationale) relaties

Bij de aankondiging van de oprichting van de groep verklaarde de JNIM-emir zich trouw aan al-Qaeda-leider Ayman al-Zawahiri, die deze eed aannam en erkende. JNIM werkt in de praktijk samen en concurreert met andere jihadistische groepen in de regio, met name de Islamitische Staat in de Grotere Sahara (ISGS). Er zijn sinds 2017 minstens vijf aanslagen bekend waarin sprake was van gecoördineerde samenwerking tussen JNIM in ISGS. Desondanks blijft er ook veel rivaliteit tussen beide groepen, gezien zij in hun doelen verschillen. ISGS heeft het oogmerk een kalifaat te stichten, terwijl JNIM zich in de eerste plaats vooral tegen bestaande overheidsstructuren en buitenlandse inmenging vecht. Dit doet het door in te spelen op bestaande frustraties en grieven onder de lokale bevolking. Door deze ideologische verschillen zijn ISGS en JNIM sinds juli 2019 meer expliciet afstand van elkaar gaan nemen, en hebben zich ook vaker gewelddadige conflicten tussenbeide voorgedaan. 

Bronnen: Boeke, S. (2021). Pathways out of the Quagmire? Perspectives for al-Qaeda in the Sahel. Den Haag: ICCT; Raleigh, C., Nsaibia, H., & Dowd, C. (2021). The Sahel crisis since 2012. African Affairs, 120(478), 123-143; Thompson, J. (2021). 'Examining Extremism: Jama’at Nasr al-Islam wal Muslimin', Centre for Strategic and International Studies. Afriyie, F. A. (2024). Weaving through the maze of terrorist marriages in Africa’s Sahel region: Jama’at Nasr al-Islam wal Muslimin (JNIM) under review. Cogent Social Sciences, 10(1), 2347011.

Activiteiten

Wapens en werkwijze

JNIM valt regelmatig internationale veiligheidstroepen aan en voert gerichte aanvallen uit op militaire en politieke doelen. Ook burgermilities die zich tegen het bewind van JNIM keren, zijn in het verleden doelwit geweest. In het uitvoeren van aanslagen gebruikt JNIM onder meer geïmproviseerde explosieven (Improvised Explosive Devices of IED's). De aanslagen van JNIM hebben tot doel de nationale en lokale overheidsstructuren te ontmantelen en de regio van buitenlandse invloeden te ontdoen. Van performatief of willekeurig geweldsgebruik door JNIM is zelden sprake. Ook maakt JNIM gebruik van ontvoeringen en afpersing om haar activiteiten te bekostigen. 

Bronnen: Boeke, S. (2021). Pathways out of the Quagmire? Perspectives for al-Qaeda in the Sahel. Den Haag: ICCT; Thompson, J. (2021). 'Examining Extremism: Jama’at Nasr al-Islam wal Muslimin', Centre for Strategic and International Studies; Afriyie, F. A. (2024). Weaving through the maze of terrorist marriages in Africa’s Sahel region: Jama’at Nasr al-Islam wal Muslimin (JNIM) under review. Cogent Social Sciences, 10(1), 2347011.

Recente en/of opvallende activiteiten

Contraterroristische maatregelen

Verwijzingen

Links

Geen informatie beschikbaar

Literatuur

• Afriyie, F. A. (2024). Weaving through the maze of terrorist marriages in Africa’s Sahel region: Jama’at Nasr al-Islam wal Muslimin (JNIM) under review. Cogent Social Sciences, 10(1), 2347011.
• Boeke, S. (2021). Pathways out of the Quagmire? Perspectives for al-Qaeda in the Sahel. Den Haag: ICCT.
• Eizenga, D. & Williams, W. (2020). 'The Puzzle of JNIM and Militant Islamist Groups in the Sahel'. Africa Policy Brief, 38.
• Ivey, K. (2018). JNIM: The New Terrorist Threat from the Sahel. Geopolitical monitor, 17.
• Nellemann, C., Henriksen, R., Pravettoni, R., Stewart, D., Kotsovou, M., Schlingemann, M.A.J., Shaw, M. & Reitano T. (2020). World Atlas of Illicit Flows: A RHIPTO-INTERPOL-GI Assessment. Oslo: RHIPTO Norwegian Center for Global Analyses. 
• Raleigh, C., Nsaibia, H., & Dowd, C. (2021). The Sahel crisis since 2012. African Affairs, 120(478), 123-143.
• Reuters. (17 March 2017). 'Al Qaeda branch rallies jihadists to join forces after Mali merger'. Geraadpleegd op 10 oktober 2021.
• Thompson, J. (2021). 'Examining Extremism: Jama’at Nasr al-Islam wal Muslimin', Centre for Strategic and International Studies.
• Thurston, A. (2020). Jihadists of North Africa and the Sahel: Local Politics and Rebel Groups. Cambridge: Cambridge University Press)