Jabhat Fatah al-Sham (eerder Jabhat al-Nusra)
| Naam organisatie | Jabhat Fatah al-Sham |
| Aliassen | |
| Land / regio (oorsprong) | Syrië |
| Operationele gebieden | |
| Toelichting Operationele Gebieden | Activiteiten van Jabhat al-Nusra/Fatah al-Sham vinden voornamelijk plaats in Syrië en zijn primair gericht tegen het Assad regime. Ook heeft de groep ook een aanslag opgeëist in Beirut, de hoofdstad van Libanon. Daarnaast heeft ze bases van Hezbollah aan de grens met Syrië aangevallen. Sinds 2017 is Jabhat al-Nusra/Fatah al-Sham opgehouden te bestaan, en zijn haar leden samengevoegd in een nieuwe organisatie met de naam Hay'at Tahrir al-Sham (HTS). |
| Classificatie en ideologie | Jihadistisch terrorisme |
| Doelen | Het Assad-regime in Syrië ten val brengen en vervangen door een soennitische staat gebaseerd op de sharia wetgeving. |
| Omvang (in personen) | 5000+ |
| Kleur | Zwart en wit, de kleuren van Al-Qa'ida |
| Laatste activiteit | Geen informatie beschikbaar |
| Laatst gewijzigd |
Operationele gebieden
Huidige bekende operationele gebieden
Verschijningsvormen
Logo('s)
Beeldmateriaal
Geen beeldmateriaal beschikbaar.
Propaganda
Jabhat al-Nusra verspreidt haar propaganda veelal via Twitter en Telegram. Daarnaast zet de groep regelmatig foto’s en video’s op internet. De inhoud van deze video’s kunnen ernstig verschillen (van trainingskampen tot de gevolgen van gevechten).
Achtergrond
Korte geschiedenis
Jabhat al-Nusra (JaN) - sinds juli 2016 Jabhat Fatah al-Sham - is van oorsprong verbonden aan Al-Qa'ida en is voornamelijk actief in Syrië en Libanon. Veel van de leden van de groepering zijn voormalig leden van het netwerk van Al-Zarqawi (Al-Qa'ida in Irak), dat tegen de Amerikanen vocht in Irak. Een groot aantal van hen zijn vervolgens in Irak gebleven als deel van de groepering Islamitische Staat in Irak (ISI, de voorloper van Islamitische Staat). Toen de burgeroorlog in Syrië uitbrak in 2011 zijn deze Syrische mujahideen samen met Iraakse experts in guerillatactieken door Abu Bakr Al-Baghdadi naar Syrië gestuurd om tegen het Assad regime te strijden en een nieuwe organisatie als onderdeel van ISI op te zetten. In januari 2012 riepen zij officieel op tot gewapend verzet tegen de Syrische overheid. Op 23 januari 2012 kondigde de groep de oprichting van JaN aan. Later dat jaar eiste de organisatie een diverse aanslagen op in Damascus. In de daaropvolgende periode werd de organisatie in diverse landen als terroristische organisatie erkend. In april 2013 kondigde de leider van Islamitische Staat in Irak, Abu Bakr al-Baghdadi, aan dat JaN en ISI zouden fuseren onder de naam Islamitische Staat in Irak en Al-Sham (ISIS). De leiders van JaN hebben dit de volgende dag weerlegd en herhaald trouw te zweren aan Al-Qa'ida en haar leider Ayman Al-Zawahiri. In de daaropvolgende periode groeiden de spanningen tussen JaN en ISI en kwam het geregeld tot gewelddadige confrontaties. Op 28 juli 2016 verklaarde JaN's leider dat JaN geen operaties meer zal uitvoeren onder de naam Jabhat al-Nusra, maar verder zou gaan als Jabhat Fatah al-Sham. Hij liet weten dat deze nieuwe organisatie "geen externe affiliaties" zou hebben. Vrijwel tegelijkertijd werd door Al-Qa'ida's onderbevelhebber, de inmiddels overleden Ahmed Hassan Abu al-Khayr, aangekondigd dat JaN was geïnstrueerd om "door te gaan met dat wat de belangen van de Islam, Moslims en de jihad beschermt." Een half jaar later, op 28 januari 2017, leidde de fusie van Jabhat Fatah al-Sham en enkele kleinere organisaties tot de formatie van Hay'at Tahir al-Sham (HTS). Door de oprichting van HTS werd Jabhat Fatah al-Sham formeel opgeheven.
Bronnen: Adraoui, M. (2019). The case of Jabhat Al-Nusra in the Syrian conflict 2011–2016: Towards a strategy of nationalization?. Mediterranean Politics 24(2), p. 260-267; Mironova, V. (2019). From Freedom Fighters to Jihadists: Human Resources of Non-State Armed Groups. Oxford University Press, 2019; Ajjoub, O. (2018). War of Theology’: The Theological Aspect of the Split between Jabhat al-Nusra and the Islamic State in Iraq in 2013; Anzalone, C. (2016). The Multiple Faces of Jabhat al-Nusra/Jabhat Fath al-Sham in Syria’s Civil War. Insight Turkey 18(2), p. 41-50; Heller, S. (2017). The strategic logic of Hayat Tahrir al-Sham. Perspectives on terrorism 11(6), p. 139-152.
Relevantie voor Nederland
In december 2012 stelden Nederlandse autoriteiten vast dat een aanzienlijk aantal Nederlandse burgers waren vertrokken naar Syrië om daar te vechten tegen het regime van de regerend president. Het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland stelde dat het conflict in Syrië als 'magneet' zou kunnen fungeren voor (Nederlandse) jihadisten (DTN 31, 2012). Veelal hebben de naar schatting vertrokken Nederlandse strijders naar Syrië zich aangesloten bij organisaties als Jabath al-Nusra of Islamtische Staat. De AIVD schreef in haar jaarverslag dat wanneer deze personen terugkeren zij 'mogelijk getraumatiseerd door deelname aan of waarnemen van extreem geweld, getraind in gewelddadige actie, ideologisch gehard en gesterkt een reële dreiging [kunnen] vormen voor de veiligheid in Nederland of elders in Europa (AIVD, 2014). Deze gedachte heeft er tevens toe geleid dat in maart 2013 het dreigingsniveau terrorisme destijds werd verhoogd naar substantieel.
Relevantie voor het Caribisch koninkrijksdeel (Aruba, Curaçao, St Maarten, St Eustatius, Bonaire en Saba)
Geen informatie beschikbaar
Organisatiestructuur
Omvang organisatie/groepering
5000+
Omvang organisatie/groepering - toelichting
JaN, en haar opvolger Jabhat Fatah-al Sham, was na Islamitische Staat na de grootste actieve groep in Syrië. De Syrische oorlog trok mensen aan uit de hele wereld, waarvan sommigen zich ook bij JaN hebben aangesloten. Geschat wordt dat JaN destijds uit 5000 tot 7000 strijders bestond, totdat in 2017 fuseerde tot HTS.
Leiders
De leiders van JaS zijn op soortgelijke functies gezet in de nieuwe organisatie.
Bevelstructuur
Jabhat al-Nusra/Jabhat Fateh al-Sham hanteerde een celstructuur waarbij de bevelstructuur gefragmenteerd is, en de cellen lokaal opereren maar centraal worden aangestuurd. Aan het hoofd stond een emir.
Financiële inkomstenbronnen
Geen informatie beschikbaar
(Internationale) relaties
• Al-Qa’ida. Jabhat al-Nusra was tot eind juli 2016 de Syrische tak van al Qa’ida, maar heeft zich uiteindelijk van de moederorganisatie afgescheiden.
• Ahl al-Sham. Ahl al-Sham is een gezamenlijke commandostructuur welke de vier belangrijkste rebellen groeperingen in Syrië aanvoerde. Het hoofdkwartier was gevestigd in Aleppo. Naast Jabhat al-Nusra stuurden zij ook het Islamic Front, Jaish al-Muhajireen wal-Ansar, en het Leger van Mujahideen aan.
• Islamitische Staat. IS en JaN zijn in november 2014 overeengekomen de onderlinge gevechten te staken en een samenwerking aan te gaan tegen hun gezamenlijke vijanden: de Syrische overheid en de door de Verenigde Staten geleidde coalitie welke in Syrië en Irak actief is.
• Mujahideen Shura Council. In januari 2006 opgericht door AQ-I en ten minste vijf andere soennitische terroristische organisaties. Deze organisaties zijn samengevoegd met als gemeenschappelijke doel om het geweld tegen het Iraakse bewind en Amerikaanse leger beter te coördineren. Naast de AQ-I zijn de volgende organisaties bekend: Jeish al-Taiifa al-Mansoura, Katbiyan Ansar Al-Tawhid wal Sunnah, Saray al-Jihad Group, al-Ghuraba Brigades, en de al-Ahwal Brigades. De gepleegde aanslagen in Irak worden sinds 2006 (tot aan de oprichting van de Islamitische Staat in Irak in 2006) opgeëist uit naam van deze Mujahedeen Shura Council.
(Adraoui, M. (2019). The case of Jabhat Al-Nusra in the Syrian conflict 2011–2016: Towards a strategy of nationalization?. Mediterranean Politics 24(2), p. 260-267; Mironova, V. (2019). From Freedom Fighters to Jihadists: Human Resources of Non-State Armed Groups. Oxford University Press, 2019; Ajjoub, O. (2018). War of Theology’: The Theological Aspect of the Split between Jabhat al-Nusra and the Islamic State in Iraq in 2013; Anzalone, C. (2016). The Multiple Faces of Jabhat al-Nusra/Jabhat Fath al-Sham in Syria’s Civil War. Insight Turkey 18(2), p. 41-50; Heller, S. (2017). The strategic logic of Hayat Tahrir al-Sham. Perspectives on terrorism 11(6), p. 139-152).
Activiteiten
Wapens en werkwijze
Sinds het conflict in Syrië was Jabhat al-Nusra voornamelijk actief in gewapende gevechten. Daarnaast pleegden haar leden ook (zelfmoord-)aanslagen, veelal door middel van autobommen.
Recente en/of opvallende activiteiten
Bij een dubbele bomaanslag in de Syrische hoofdstad Damascus zijn tientallen doden en gewonden gevallen. Eerdere berichten van de Iraakse en Syrische overheden stelden het aantal dodelijke slachtoffers vast op zeker 40. Later sprak het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten van 74 doden en 120 gewonden. Onder de slachtoffers zijn voornamelijk Iraakse pelgrims. De aanslag is opgeëist door Hay'at Tahrir al-Sham, die verklaart dat de aanslag was gericht tegen door Iran gesteunde milities die aan de zijde van het Syrische regime strijden. De aanslag was daarmee een boodschap naar Iran.
In de Syrische stad Homs zijn zeker 30 doden en 20 gewonden gevallen bij een reeks zelfmoordaanslagen op twee gebouwen van de Syrische veiligheidsdienst. Onder de dodelijke slachtoffers is het hoofd militaire inlichtingen, Hassan Daabul. Volgens verschillende nieuwsmedia zijn de aanslagen gepleegd door zes daders. De aanslag is in een videoboodschap opgeëist door het nieuw opgerichtte Hay'at Tahrir al-Sham, dat voor een groot deel bestaat uit (het formeel opgeheven) Jabhat Fatah al-Sham. In deze videoboodschap verklaart Abu Muhammad al-Julani dat de aanslagen zijn gepleegd zijn door een vijftal leden van de Hay'at Tahrir al-Sham alliantie.
In juli 2015 heeft JaN de Japanse journalist Jumpei Yasuda in Syrië gegijzeld. Nadat er in maart van 2016 een video op het internet verscheen waarin Yasuda een statement voorleest, is er eind mei een foto van de gijzelaar op internet geplaatst. Op de foto laat Yasuda een vel papier zien waarop hij in het Japans om hulp vraagt.
Samen met enkele andere rebellenorganisaties heeft Jabhat al-Nusra onder de naam het Fatah leger de stad Ariha en de luchtmachtbasis Abu al-Duhur veroverd. Ariha ligt in het noordwesten van de provincie Idlib en is de laatste stad die nog niet door de rebellen was overmeesterd. De provincie is sinds mei al bijna compleet in handen van de rebellen.
Jabhat al-Nusra heeft een dag na de ontvoering van een aantal leden van rebellengroep D30 een grote aanval uitgevoerd op een kamp van de organisatie in de provincie Aleppo. In het rebellenkamp waren Amerikaanse soldaten aanwezig. De aanval was onverwacht. D30 had namelijk eerder duidelijk gemaakt dat het tegen ISIS vecht en niet tegen het al-Nusra front.
Jabhat al-Nusra heeft enkele leden van Division 30 (D30) gekidnapt. D30 is een rebellenorganisatie gesteund en getraind door de Verenigde Staten en opgericht uit een aantal kleinere groeperingen. Twee leiders en zes strijders van D30 zijn gevangengenomen. Jabhat al-Nusra claimt dat D30 de V.S. helpt met het bombarderen van mujahideen.
Contraterroristische maatregelen
Bij een Amerikaans bombardement in de buurt van Idlib, Syrië, is de Egyptenaar Abu Faraj al-Masri gedood. Al-Masi, ook bekend onder de naam Ahmad Salamah Mabruk, werd gezien als een kopstuk van Jabhat Fatah al-Sham. Zijn belangrijke positie binnen de organisatie wordt mede duidelijk door een videoboodschap van de leider van Jabhat Fatah al-Sham op 28 juli 2016. Hierbinnen kondigde de leider aan dat alle activitenten onder de naam Jabhat al-Nusra gestaakt werden, en dat deze organisatie verder zou gaan onder de naam Jabhat Fatah al-Sham. Al-Masri zat rechts van de emir toen hij deze aankondiging voorlas. Daarvoor was al-Masri te zien in deel twee van de propagandavideo 'de erfgenamen van glorie' van Jabhat al-Nusra. Zijn dood is bevestigd door zowel de Verenigde Staten als Jabhat Fatah al-Sham.
Volgens het Syrische Observatorium voor de Menserechten zijn tijdens Russische luchtaanvallen op gevangenissen van Jabhat al-Nusra ongeveer 57 mensen gedood en 30 anderen verwond. Een van de gebombardeerde gebouwen diende naast gevangenis ook als rechtbank. Bij de aanslag stierven ten minste 21 burgers, 29 militanten en zeven gevangen.
Verwijzingen
Links
Geen informatie beschikbaar
Literatuur
- Adraoui, M. (2019). The case of Jabhat Al-Nusra in the Syrian conflict 2011–2016: Towards a strategy of nationalization?. Mediterranean Politics 24(2), p. 260-267.
- Mironova, V. (2019). From Freedom Fighters to Jihadists: Human Resources of Non-State Armed Groups. Oxford University Press, 2019.
- Ajjoub, O. (2018). War of Theology’: The Theological Aspect of the Split between Jabhat al-Nusra and the Islamic State in Iraq in 2013.
- Anzalone, C. (2016). The Multiple Faces of Jabhat al-Nusra/Jabhat Fath al-Sham in Syria’s Civil War. Insight Turkey 18(2), p. 41-50.
- Heller, S. (2017). The strategic logic of Hayat Tahrir al-Sham. Perspectives on terrorism 11(6), p. 139-152.
- Bolis, J (2016). Jabhat Fatah al Sham's Implication on the Syrian Civil War and Beyond. Illini Journal Of International Security 2(1), p 73-82.
