Islamic Movement of Uzbekistan (IMU)
| Naam organisatie | Islamic Movement of Uzbekistan (IMU) (Islamitische Beweging van Oezbekistan) |
| Aliassen | |
| Land / regio (oorsprong) | Oezbekistan |
| Operationele gebieden | Afghanistan, Oezbekistan, Tadzjikistan, Iran, Kazachstan, Pakistan, Kirgizië, |
| Toelichting Operationele Gebieden | Leden van de IMU zijn gevestigd in Zuid-Azië, Centraal-Azië en Iran. Zij zijn actief in Afghanistan, Iran, Kirgizië, Pakistan, Tadzjikistan, Kazachstan en Oezbekistan. (‘Country Reports on Terrorism 2009’, U.S. Department of State, augustus 2010) |
| Classificatie en ideologie | Een combinatie van jihadistisch en nationalistisch terrorisme. |
| Doelen |
|
| Omvang (in personen) | 100-1000 |
| Laatste activiteit | Geen informatie beschikbaar |
| Laatst gewijzigd |
Operationele gebieden
Huidige bekende operationele gebieden
Afghanistan, Oezbekistan, Tadzjikistan, Iran, Kazachstan, Pakistan, Kirgizië,
Verschijningsvormen
Logo('s)
Beeldmateriaal
Geen beeldmateriaal beschikbaar.
Propaganda
Geen informatie beschikbaar
Achtergrond
Korte geschiedenis
De onrust die leidde tot de oprichting van de Islamic Movement of Uzbekistan (IMU) begon in december 1991. Toen namen een aantal jonge werkloze moslims het hoofdkantoor van de Communitische Partij in de oostelijke stad Namangan in beslag, omdat de burgemeester had geweigerd hen grond te geven waar zij een moskee op konden bouwen. De mannen waren lid van de pas gevormde Oezbeekse tak van de Islamitische Renaissance Partij (IRP) en werden geleid door Tahir Yuldashev en Jumaboi Khojaev. Gedesillusioneerd omdat de IRP geen islamitische staat wilde opeisen, besloten de mannen de splintergroep Adolat (“Rechtvaardigheid”) op te richten, waarin zij opriepen tot een islamitische revolutie in Oezbekistan. De Oezbeekse president Karimov verbood Adolat in maart 1992 en arresteerde 27 leden. De leiders van de groep vluchtten naar Tadzjikistan, waar zij aansluiting zochten bij de Tadzjiekse tak van de IRP. Met het uitbreken van de burgeroorlog in Tadzjikistan verplaatste Yuldashev zich naar Afghanistan, waar hij ontvangen werd door de Taliban en een netwerk van islamitische groeperingen opbouwde. Khojaev bewees zichzelf als een moedige strijder in de Tadzjiekse burgeroorlog. In 1996 kondigden de twee mannen de oprichting van de IMU aan en vanuit Tadzjikistan begonnen zij met het beramen van terroristische aanslagen tegen de Oezbeekse regering. Wegens een staakt-het-vuren in Tadzjikistan en de strenge beveiliging in Oezbekistan, verplaatsten Yuldashev en Khojaev hun activiteiten in 1997 naar Afghanistan, waar IMU een alliantie aan zou gaan met de Taliban. Op 16 februari 1999 lieten IMU-leden zes autobommen ontploffen in Tasjkent, in een mislukte poging om Karimov te vermoorden. Een jaar later viel de IMU het zuiden van Oezbekistan binnen en drong door tot ongeveer 100 kilometer voor Tasjkent voordat zij teruggedreven werden door het Oezbeekse leger. Sinds het begin van de operatie Enduring Freedom, heeft de IMU zich samen met de Taliban en al-Qa’ida voornamelijk bezig gehouden met het aanvallen van Amerikaanse- en coalitietroepen in Afghanistan. Hoewel veel leiders van de IMU werden gedood of gevangengenomen tijdens deze oorlog (waaronder Khojaev in 2001 en Yuldashev in 2009), meldden NAVO-troepen in het najaar van 2009 een toename van aan de IMU gelieerde buitenlandse strijders in Afghanistan. Na de dood van emir Usmon Odil bij een Amerikaanse drone aanval in Pakistan in 2012 is er een nieuwe leider aangesteld van IMU. Toen in augustus 2015 bekend werd dat Taliban leider Mullah Mohammed Omar gestorven was betuigde IMU steun aan ISIS zonder hierbij de officiele eed van trouw '(bay'a) te zweren.
(Richard Weitz, ‘Terrorism in Uzbekistan: The IMU remains alive but not well’, Central Asia-Caucasus Institute Analyst, 05/05/2004; Mark Burgess, ‘In the Spotlight: Islamic Movement of Uzbekistan (IMU)’, Center for Defense Information, 25/03/2002; Witter, David. 'Uzbek Militancy in Pakistan’s Tribal Region', Institute for the Study of War, 27/01/2011; Roggio, Bill. 'IMU Announces Death of Emir, Names New Leader', The Long War Journal, 04/08/2012; 'IMU Pledges Allegiance to IS Leader Abu Bakr Al-Baghdadi', 06/08/2015.)
Relevantie voor Nederland
Turkstalige, Duitse jihadgangers voelen zich aangetrokken door IMU, dat veelal in het Turks propaganda voert. In Pakistan verblijft een betrekkelijk groot aantal Duitse jihadisten die door de IMU worden getraind voor de oorlog in Afghanistan maar ook voor het plegen van aanslagen op Duitse bodem. Vanwege de diffuser geworden dreiging van het jihadistisch terrorisme is dit gegeven relevant voor Nederland. De AIVD meldt in haar jaarverslag (2008: 23) dat een Nederlander van Turkse afkomst is uitgeleverd aan de Franse justitie. De betrokkene vervulde een spilfunctie binnen een internationaal faciliteringsnetwerk gelieerd aan de Islamic Movement of Uzbekistan, waarvan het meest prominente gedeelte zich in Frankrijk bevond.
Relevantie voor het Caribisch koninkrijksdeel (Aruba, Curaçao, St Maarten, St Eustatius, Bonaire en Saba)
Geen informatie beschikbaar
Organisatiestructuur
Omvang organisatie/groepering
100-1000
Omvang organisatie/groepering - toelichting
Ongeveer 500-600 leden. Onder de IMU aanhangers en strijders bevinden zich personen met uiteenlopende nationaliteiten; oa. Oezbeken, Kyrgyziers, Tajieken, Tsjetsjenen, en Oeiguren. IMU’s rekrutering richt zich echter ook op Duitsers, zo kwam er in 2010 een videoboodschap uit waarin Duitse families werden uitgenodigd om deel te nemen aan IMU’s strijd in Pakistan (‘Country Reports on Terrorism 2009’, U.S. Department of State, 08/2010; 'Islamic Movement of Uzbekistan', Australian National Security, 15/03/2012)
Leiders
- De huidige leider heeft Usmon Odil als leider van IMU opgevolgd in 2012. Hij heeft in 2014 steun beloofd aan ISIS.
- Usmon Odil was de nieuwe leider van IMU nadat de twee oprichters Yuldashev en Khojaev om het leven kwamen. Odil is vervangen door de huidige leider in 2012. (‘Website says new leader of Uzbek militant group appointed’, BBC Monitoring, 16/08/2010)
- Tahir Yuldashev was een bekende mullah in de ondergrondse islamitische beweging in Oezbekistan. Toen de Tadzjiekse burgeroorlog begin jaren uitbrak, verplaatste Yuldashev zich naar Afghanistan, waar hij werd ontvangen door de Taliban en een netwerk van islamitische groeperingen opbouwde. In 1996 kondigde hij samen met Khojaev de oprichting van de IMU aan. Yuldashev richtte in het noorden van Afghanistan trainingskampen in, maar vluchtte naar Pakistan toen het Taliban-bewind in 2001 ten val kwam. In augustus 2009 kwam hij bij een Amerikaanse raketaanval in het grensgebied van Pakistan en Afghanistan om het leven. (Mark Burgess, ‘In the Spotlight: Islamic Movement of Uzbekistan (IMU)’, Center for Defense Information, 25/03/2002; ‘Pakistan en de VS: Belangrijke Oezbeekse talibanleider dood’, Trouw, 03/10/2009)
Tahir Yuldashev Bron: www.news.bbc.co.uk - Jumaboi Khojaev, alias Juma Namangani, was een voormalig Sovjetparachutist die had gediend in Afghanistan. Daar had Khojaev een hoog aanzien ontwikkeld voor de mujahedeen tegen wie hij vocht. Begin jaren negentig bewees hij zichzelf als een moedig strijder in de Tadzjiekse burgeroorlog. In 1996 kondigde hij samen met Yuldashev de oprichting van de IMU aan. Khojaev zou in november 2001 om het leven zijn gekomen in een vuurgevecht met het Amerikaanse leger. (Mark Burgess, ‘In the Spotlight: Islamic Movement of Uzbekistan (IMU)’, Center for Defense Information, 25/03/2002)
Bevelstructuur
Hiërarchische organisatie. Mogelijk is IMU sinds 2001 gedecentraliseerd waarbij lokale, zelfstandig opererende cellen zouden zijn ontstaan. (Richard Weitz, ‘Terrorism in Uzbekistan: The IMU remains alive but not well’, Central Asia-Caucasus Institute Analyst, 05/05/2004)
Financiële inkomstenbronnen
- Financiële ondersteuning door de Taliban en al Qa’ida.
- Donaties van Turkse liefdadigheidsinstellingen en van leden van de Oezbeekse diaspora. In mei 2008 zijn tien individuen opgepakt door de Franse, Duitse en Nederlandse autoriteiten op verdenking van het runnen van een financieringsnetwerk voor de IMU. ('Islamic Movement of Uzbekistan', Australian National Security, 15/03/2012).
- De IMU is naar verluidt betrokken bij de Centraal-Aziatische opiumhandel. (Mark Burgess, ‘In the Spotlight: Islamic Movement of Uzbekistan (IMU)’, Center for Defense Information, 25/03/2002)
(Internationale) relaties
- De Afghaanse Taliban. IMU strijdt in sommige delen van Afghanistan gezamenlijk met de Afghaanse Taliban tegen de Amerikanen. Ook hebben leden van IMU trainingen onder leiding van de Taliban gehad.
- De Pakistaanse Taliban (TTP). In het Paksitaanse Noord-Waziristan verblijven veel IMU-leden van Oezbeekse, maar ook Europese oorsprong. Daar wordt met onder meer de Pakistaanse Taliban samengewerkt, vooral op het gebied van training.
- Al Qa’ida verleent naar alle waarschijnlijkheid financiële steun aan IMU. Ook hebben leden van de IMU gezamenlijk met al Qa’ida in Tsjetsjenië geopereerd.
- ISIS. In september 2014 heeft Usman Gazi, de emir van IMU, toegezegd ISIS te steunen. Gazi heeft echter geen officiele eed van trouw (Bay'a) gezworden om de Taliban niet voor het hoofd te stoten. Gazi's diplomatieke steunbetuiging was vooral een pragmatische keuze gezien IMU's politieke omgeving.
Activiteiten
Wapens en werkwijze
- Kleine en automatische vuurwapens.
- Explosieven, zoals landmijnen en TNT.
- Autobom- en zelfmoordaanslagen op militaire doelen en politiedoelen.
In beslag genomen wapens van de IMU. Bron: www.ajnorge.0catch.com/Verdenrundt/Usbekistan.htm
Recente en/of opvallende activiteiten
150 zwaarbewapende IMU en Tehrik-i-Taliban Pakistan (TTP) militanten hebben een aanval op de Bannu gevangenis in de Khyber Pakhtunkhwa provincie in Pakistan uitgevoerd. Ze bevrijdden 384 gevangenen. Volgens de woordvoerder van de TTP was de actie vooral bedoeld om een van hun strijders te bevrijden. Deze was veroordeeld voor zijn deelname aan de poging in 2003 om de Pakistaans president te vermoorden.
Tien zwaarbewapende militanten van IMU vielen op 9 juni de Jinnah International Airport in Karachi, Pakistan, aan. Hierbij kwamen 36 mensen om, waaronder de tien militanten en 11 beveiligers. Er raakten 18 mensen verwond. Usman Ghazi, de emir van IMU, eiste de aanval op via de website van IMU. De aanval was een wraakactie in reactie op de bombardementen van het Pakistaanse leger in Waziristan.
Leden van de IMU lieten zes autobommen ontploffen in Tasjkent, in een mislukte poging om de Oezbeekse president Karimov te vermoorden. 13 mensen kwamen om het leven, 128 anderen raakten gewond.
Bij aanslagen op de Amerikaanse en Israëlische ambassade en het gebouw van het Openbaar Ministerie in Tasjkent vielen twee doden en zeven gewonden. De IMU eiste de verantwoordelijkheid voor de aanslagen op.
Een groep gewapende overvallers viel een grenspost tussen Tadzjikistan en Kirgizië aan. Daarbij werden negen mensen doodgeschoten. Volgens een Tadzjiekse woordvoerder waren de overvallers lid van de IMU.
Bij een zelfmoordaanslag op een politiebureau in de Tadzjiekse stad Choejand kwamen twee mensen om het leven. 25 anderen raakten gewond. Volgens lokale autoriteiten zit de IMU achter de aanslag.
Bij een hinderlaag in de Rasht Vallei komen 25 Tadzjiekse soldaten om het leven. Deze aanval is opgeëist door IMU, dat de actie verantwoordde met een verwijzing naar het sluiten van “duizend moskeeën” door de Tadzjiekse overheid en andere anti-moslimmaatregelen in Tadzjikistan.
Contraterroristische maatregelen
Bij een Amerikaanse drone aanval in Noord Waziristan in het noorden Pakistan is de leider van IMU, Abu Usman Adil, gedood. IMU heeft dit ongeveer drie maanden na de aanval bekendgemaakt. Doel van de aanval was het hoofdkwartier van het aan al-Qa'ida verbonden Haqqani netwerk. Bij de aanval zijn vier militanten gedood. Adil was de opvolger van Tahir Yuldashev, IMU's medeoprichter. In hetzelfde bericht laat IMU ook weten een Usman Ghazi als nieuwe leider van IMU te hebben gekozen.
In Frankrijk werden negen mensen veroordeeld voor het werven van fondsen voor IMU. Een van de initiators hiervan, een Turks-Nederlandse medeplichtige, kreeg acht jaar gevangensstraf opgelegd. Anderen kregen maximaal drie jaar gevanggenisstraf. Het netwerk zou vanuit Frankrijk reeds 3 miljoen euro naar IMU-leden in Pakistan en Afghanistan hebben gestuurd.
2001 – heden. Tijdens operatie Enduring Freedom werden veel leiders van de IMU gedood of gevangengezet.
Jumaboi Khojaev, oprichter en leider van de IMU, kwam in een vuurgevecht met het Amerikaanse leger om het leven.
Een IMU-cel die plannen voorbereidde voor een aanslag op de Amerikaanse ambassade in Bisjkek (Kirgizië) en een nabijgelegen hotel, werd opgerold door Kirgizische veiligheidsdiensten.
Bij een Amerikaanse raketaanval in het grensgebied tussen Pakistan en Afghanistan kwam Tahir Yuldashev, oprichter en leider van de IMU, om het leven. Pas een jaar later werd dit door de IMU bevestigd.
Een individu met de Duitse nationaliteit werd in Afghanistan gearresteerd. Hij wordt verdacht van betrokkenheid bij de IMU. Ook andere Duitsers zouden gerekruteerd zijn.
Twee Duitsers werden gearresteerd op verdenking van het ondersteunen van de IMU. De één zou in 2009 door de IMU getraind zijn, de ander zou de IMU vanuit Duitsland financieren.
Verwijzingen
Links
- Stephen Schwartz, ‘IMU: A terrorist movement in eclipse’, Terrorism Monitor, 3(3), 09/02/2005
- Richard Weitz, ‘Terrorism in Uzbekistan: The IMU remains alive but not well’, Central Asia-Caucasus Institute Analyst, 05/05/2004
- Igor Rotar, ‘The Islamic Movement of Uzbekistan: A resurgent IMU?’, Terrorism Monitor, 1(8), 18/12/2003
- Mark Burgess, ‘In the Spotlight: Islamic Movement of Uzbekistan (IMU)’, Center for Defense Information, 25/03/2002
- ‘Islamic Movement of Uzbekistan strikes from Tajikistan’, Fortnight in Review, 6(17), 08/09/2000
Literatuur
- Reuel R. Hanks, ‘Dynamics of Islam, identity and institutional rule in Uzbekistan: Constructing a paradigm for conflict resolution’, Communist and post-communist studies, 40(2), 2007, pp. 209-222.
- Ahmed Rashid, Jihad: The rise of militant islam in Central Asia, New Haven 2002
- Regine A. Spector, ‘Central Asia: More than Islamic Extremists’, The Washington Quarterly, 25(1), 2002, pp. 193-206
