Ejército de Liberacion Nacional (ELN)
| Naam organisatie | Ejercito de Liberacion Nacional (Nationaal Bevrijdingsleger) |
| Aliassen | National Liberation Army |
| Land / regio (oorsprong) | Colombia |
| Operationele gebieden | Colombia, |
| Toelichting Operationele Gebieden | Vooral in de landelijke en bergachtige gebieden van noord-, noordoost- en zuidwest-Colombia, evenals de grensgebieden met Venezuela. In recente jaren heeft de ELN haar aanwezigheid weten uit te breiden, met name doordat de FARC zich heeft teruggetrokken. (Phelan, A. (2021). 'ELN’s Territorial Expansion: Is “Strategic Limbo” A Window of Opportunity?'. Small Wars Journal; WOLA Colombia Peace. (2020). 'The ELN'. Via: https://colombiapeace.org/the-eln/) |
| Classificatie en ideologie | Revolutionair terrorisme, gebaseerd op het gedachtegoed van de Cubaanse leider Fidel Castro en Che Guevara, en op de bevrijdingstheologie van een Peruaanse katholieke priester. |
| Doelen |
(Toll, Z. (2017). Terrorism in Colombia: The Revolutionary Armed Forces of Colombia (FARC) and the National Liberation Army (ELN). Journal of Mason Graduate Research, 4(1), p. 16-30). |
| Omvang (in personen) | 1000-5000 |
| Kleur | Rood/zwart. |
| Laatste activiteit | Geen informatie beschikbaar |
| Laatst gewijzigd |
Operationele gebieden
Huidige bekende operationele gebieden
Colombia,
Verschijningsvormen
Logo('s)
Beeldmateriaal
Geen beeldmateriaal beschikbaar.
Propaganda
De ELN heeft een eigen website: www.eln-voces.com
Achtergrond
Korte geschiedenis
De ELN werd in 1963 opgericht door een groep studenten onder leiding van Fabio Vásquez Castaño, die terugkeerden naar Colombia van hun opleiding in Cuba. Zij waren geïnspireerd door Fidel Castro en Che Guevara en wilden het Cubaanse voorbeeld volgen door een Marxistische revolutie in Colombia ontketenen. In de loop der jaren groeide de ELN uit tot een bijzondere combinatie van radicale katholieken en linkse intellectuelen die een einde wilden maken aan het grote verschil tussen arm en rijk. Na de dood van Vásquez werd de ELN geleid door een reeks priesters tot de opkomst van de huidige leider. De ELN en de FARC hebben vergelijkbare programma’s. Zo zeggen beide groepen de armen op het platteland te vertegenwoordigen tegenover de rijke burgers en ondernemingen, en zowel de ELN als de FARC is tegen Amerikaanse invloed in Colombia en tegen de privatisering van natuurlijke hulpbronnen. De twee groepen hebben historisch gezien een dubbelzinnige relatie; in sommige delen van het land werkten ze samen, terwijl ze in andere delen botsten. Eind 2009 maakten de ELN en de FARC via een gezamenlijke verklaring op de website Anncol bekend dat ze gaan samenwerken in hun strijd tegen de regering. De Colombiaanse regering voerde in de periode 2002-2010 een repressief beleid tegenover zowel de linkse als rechtse terroristische groeperingen in Colombia. De harde aanpak van deze president werd door een groot deel van de Colombianen geapprecieerd en even was er sprake van een referendum dat zijn herverkiezing voor een derde termijn mogelijk moest maken. Dit werd echter door het Colombiaanse Constitutionele Hof verboden.
In augustus 2010 werd een nieuwe Colombiaanse president, tevens de oud-minister van Defensie, geïnaugureerd. Een maand na de inauguratie voerden de ELN en de FARC gezamenlijk een serie aanslagen uit, volgens waarnemers om aan de nieuwe regering te laten zien dat zij nog altijd een dreiging vormen. In 2014 begonnen de Colombiaanse overheid en de ELN met oriënterende gesprekken die zouden uitmonden in vredesbesprekingen. Hoewel de ELN in april 2015 bevestigde klaar te zijn voor werkelijke vredesbesprekingen, zou het volgens de overheid nog niet genoeg concrete initiatieven hebben genomen om hier daadwerkelijk aan te beginnen. Aangezien de besprekingen tussen de overheid en de FARC succesvol bleken, zouden besprekingen met de ELN onafhankelijk van die met de FARC plaatsvinden. De ELN zou alleen met vredesbesprekingen willen beginnen als gevangenisstraffen uitgesloten zouden worden. Na een jaar van informeel voorbereidend overleg heeft Colombia eind maart 2016 aangegeven formele vredesonderhandelingen te gaan houden met de ELN.
Deze onderhandelingen leken in eerste instantie veelbelovend, maar toen de ELN in 2019 een aanslag pleegde op de politieacademie in Bogotá, trok de Colombiaanse overheid zich eenzijdig terug uit de onderhandelingen. Na enkele roerige jaren, hervatte in 2022 hervatte een versterkte ELN de vredesonderhandelingen met de nieuwe Colombiaanse president, Gustavo Petro, met Venezuela (en later ook Mexico, Noorwegen, Chili en Cuba) als garant. De vredesdialogen hebben aanzienlijke ups en downs doorgemaakt, maar in mei 2024 kwamen de partijen overeen over het eerste punt van hun vredesagenda, wat de grootste vooruitgang markeert van alle vredesdialogen die de ELN heeft gehad.
In januari 2025 laaide het geweld echter weer op. In het noordoosten van Colombia kwamen meer dan 80 mensen om bij aanvallen van ELN in de regio Catatumbo. Ook vonden gevechten plaats tussen de ELN en voormalige FARC-strijders, onder meer vanwege controle over cocaplantages in de regio. Als gevolg van het geweld besloot de Colombiaanse president Petro op 17 januari 2025 de in 2022 hervatte vredesonderhandelingen met ELN weer op te schorten. Hij beschuldigt de groepering niet bereid te zijn vrede te sluiten.
Bronnen: Shawn Choy, ‘In the Spotlight: The National Liberation Army (ELN)’, Center for Defense Information, 21/06/2002; Stephanie Hanson, ‘FARC, ELN: Colombia’s left-Wing guerrillas’, Council on Foreign Relations, 19/08/2009; Colombia Government in Preliminary Peace Talks with ELN Rebels.” Reuters, 10/06/2014; “Colombia Says Time Running out for Peace Talks with ELN Rebels.” Reuters, 02/02/2016. “Exclusive: Colombia’s ELN Rebels Say Peace Talks Near, Rule out Jail.” Reuters, 24/04/2015; 'Colombia begint vredesoverleg met rebellengroep ELN', NOS, 30/03/2016; 'Biden could help unfreeze Colombian peace talks: ELN rebel leader', Reuters, 21/11/2020.
Relevantie voor Nederland
Op 17 juli 2017 werden de presentator en de cameraman van het programma Spoorloos ontvoerd door de ELN. Het tweetal werd meegenomen in Norte de Santander, in noordoost Colombia. Op 20 juli bevestigde het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken dat het tweetal weer was vrijgelaten. De ELN verklaarde later het duo "voor hun eigen veiligheid" te hebben meegenomen en dat "hetzelfde zou zijn gebeurd als de onbekende personen een ander beroep hadden gehad." De Spoorloos presentator verklaarde dat de ELN hen had ontvoerd omdat ze dachten het het CIA-agenten waren.
Relevantie voor het Caribisch koninkrijksdeel (Aruba, Curaçao, St Maarten, St Eustatius, Bonaire en Saba)
Geen informatie beschikbaar
Organisatiestructuur
Omvang organisatie/groepering
1000-5000
Omvang organisatie/groepering - toelichting
De omvang van de ELN fluctueert tussen de 5000 en de 1000 leden. Haar omvang wordt anno 2023 geschat op circa 5000 leden.
Leiders
- Manuel Perez, alias Poliarco. (1943 – 1998). Spaanse priester die in 1968 naar Colombia kwam en in 1969 lid werd van de ELN. Perez was tot aan zijn dood in 1998 een van de belangrijkste leiders van de ELN.
- De huidige leider van de ELN beheert de financiën, heeft contacten met de pers en doet de politieke onderhandelingen met de Colombiaanse regering. Hij wordt verondersteld direct contact te hebben gehad met voormalig Cubaanse leider Fidel Castro.
- De tweede man van de ELN is een hardliner, maar staat welwillend tegenover vredesonderhanderlingen met de Colombiaanse regering.
Bevelstructuur
De hoogste hierarchische kring binnen het Nationaal Bevrijdingsleger wordt gevormd door het COCE (Comando Central). Dit orgaan overziet alle ELN activiteiten; elke commandant een ander thema. Onder het COCE opereert het Nationale Directoraat (Dirección Nacional). Het Nationale Directoraat vormt de koppeling tussen het COCE de zogenaamde 'oorlogsfronten'. Dit zijn de naast elkaar opererende strijdgroepen die zich naast hun guerrilla-activiteiten ook bezighouden met sociale hulpprojecten.
Het COCE wordt in ieder geval gevormd door de nummers één, twee en drie van de organisatie. Het Oostelijke Front van ELN, wat operationeel is in Arauca, Boyacá and Casanar, staat onder leiding van een COCE-bevelhebber die door de Verenigde Staten wordt gezocht voor onder andere wapenhandel en de kidnapping van enkele Amerikaanse journalisten.
Bronnen: National Liberation Army, ELN, Desde Venezuela, Insight Crime
Financiële inkomstenbronnen
- Het grootste deel van de inkomsten van de ELN is afkomstig van ontvoering en afpersing van rijke Colombianen, ambtenaren en medewerkers van multinationals, met name oliemaatschappijen.
- Vrijwillige bijdrages van individuen buiten de ELN.
- Verschillende 'belastingen' die de ELN aan de lokale bevolking oplegt.
- Internationale handel in drugs, specifiek cocaïne.
(WOLA Colombia Peace. (2020). 'The ELN'; Fisher, D. G., & Meitus, A. A. (2017). Uprooting or sowing violence?: Coca eradication and guerrilla violence in Colombia. Studies in Conflict & Terrorism, 40(9), p. 790-807).
(Internationale) relaties
- De ELN en FARC hebben in het verleden samengewerkt in hun strijd tegen de centrum-rechtse Colombiaanse regering van president Alvaro Uribe. Deze samenwerking kwam snel onder druk te staan nadat halverwege 2010 gewapende confrontaties plaatsvonden tussen ELN en FARC over territorium-controle en de verdeling van opbrengsten. Met de terugtrekking van de FARC is ook de samenwerking met de ELN teneinde gekomen.
- Cuba heeft de ELN in het verleden enige medische zorg en politieke raadpleging geboden. Toch heeft Cuba de Colombiaanse regering en de ELN ook altijd aangemoedigd een vredesakkoord te bereiken.
Activiteiten
Wapens en werkwijze
- Het ontvoeren en gijzelen van burgers ten behoeve van losgeld.
- Het opzetten van wegversperringen en het kapen van (school-)bussen om gijzelaars te nemen.
- Oliemaatschappijen zijn vaak het doelwit van acties van ELN. De olie-infrastructuur in het noorden van Colombia is regelmatig het doelwit van aanvallen met explosieven en landmijnen.
- Voor ontvoeringen wordt meestal gebruik gemaakt van AK-47’s en andere handvuurwapens.
Bron: Gewapende ELN-strijders
Recente en/of opvallende activiteiten
januari 2025
In het noordoosten van Colombia zijn meer dan 80 mensen omgekomen bij aanvallen van de rebellenbeweging ELN in de regio Catatumbo, waar ook gevechten plaatsvonden tussen ELN en voormalige FARC-strijders. Deze groepen strijden om controle over cocaplantages. Eerder in de week vielen bij confrontaties tussen ELN en oud-FARC-leden al meer dan dertig doden, waaronder burgers en oud-rebellen.
Als gevolg van het geweld besloot de Colombiaanse president Petro op 17 januari 2025 de in 2022 hervatte vredesonderhandelingen met ELN weer op te schorten. Hij beschuldigt de groepering niet bereid te zijn vrede te sluiten.
april 2022
Aanhangers van de ELN hebben een brug opgeblazen, voertuigen in brand gestoken en wegen geblokkeerd in Pailitas, een gemeente in de Colombiaanse provincie Cesar. De groepering houdt een driedaags protest tegen het economische en sociale beleid van de regering, minder dan drie weken voor de parlementsverkiezingen. Acht mensen zijn hierbij gewond geraakt, aldus de Colombiaanse autoriteiten.
januari 2022
Colombia's Nationale Bevrijdingsleger (ELN) heeft de verantwoordelijkheid opgeëist voor een bomaanslag in de op twee na grootste stad van het land, Cali, waarbij meerdere politieagenten gewond raakten. ELN-agenten richtten zich tijdens de aanslag op leden van ESMAD, de speciale eenheid van de Colombiaanse nationale politie. De ELN en de nationale politie hebben beide bevestigd dat 13 agenten gewond zijn geraakt bij de aanval, waarvan enkele ernstig. Er werden geen doden gemeld.
In de Colombiaanse provincie Arauca zijn tot nu toe drieëntwintig mensen omgekomen bij gewelddadige confrontaties tussen de ELN en de FARC. In het weekend van 2 januari 2022 braken gevechten uit in Arauca, dat aan Venezuela grenst. De groepen vochten om de controle over illegale handelsroutes, die onder meer worden gebruikt voor drugshandel. Door het geweld zijn ook meerdere gewonden gevallen. Verschillende gezinnen in de regio zijn op de vlucht geslagen.
januari 2019
september 2017
Een commandant van de ELN verklaarde in augustus 2017 dat de ELN eerder dat jaar een gijzelaar heeft gedood toen deze probeerde te ontsnappen. De gijzelaar, de Rus Arsen Voskanyan, werd in november 2016 gegijzeld door de beweging. In april zou hij een granaat gepakt hebben in een poging te ontsnappen, waarna hij, volgens de ELN commandant, werd doodgeschoten. Meerdere ELN strijders zouden bij de ontploffing van de handgranaat gewond geraakt zijn.
januari 2016
Bij een aanval van ELN op veiligheidstroepen zijn twaalf soldaten en agenten gedood. ELN overviel het konvooi, dat stemmen van de regionale verkiezingen vervoerde, in de Guican gemeente in het noordoosten van Colombia. Zes mensen worden nog vermist.
september 2015
Volgens de Colombiaanse overheid zit ELN achter twee bomaanslagen in Bogotá. Tien mensen raakten gewond bij de aanslagen. Een van de bommen ging af in het financiële centrum van de stad, een andere ontplofte op een industriegebied. Beide aanslagen waren gericht op gebouwen van een Colombiaanse ondernemer en miljardair.
januari 2014
De ELN laat twee Duitse mannen vrij die zij sinds november gegijzeld hielden. In februari hadden zij de mannen bij de grens van Venezuela gevangen genomen.
maart 2012
Een ontplofte autobom, geplaatst door leden van de ELN bij een politiebureau in Marinilla (Colombia), koste één persoon het leven en twintig andere mensen raakten gewond.
Drie aannemers van de China National Petroleum Corporation werden ontvoerd in the Colombiaanse provincie Choco, in de buurt van de grens met Panama. De ELN wordt verantwoordelijk gehouden voor deze ontvoering.
In een gezamenlijke aanval van de ELN en de FARC op een politiebureau bij de stad San Miguel in de zuidelijke provincie Putumayo kwamen zeker zes politiemensen om het leven. Bij eerdere aanvallen van de ELN en de FARC in september vielen al 55 doden. Volgens waarnemers willen beide terroristische groeperingen met hun daden laten zien dat zij nog altijd een dreiging vormen voor de regering in Bogotá.
Bij de ontploffing van een autobom in de Colombiaanse stad Popayan raken 17 mensen gewond. De bestuurder van de auto verklaart lid te zijn van de ELN. De bom zou een vergelding zijn voor enkele anti-drugs acties van het leger.
Contraterroristische maatregelen
De Colombiaanse president heeft een noodtoestand aangekondigd vanwege het escalerende geweld door ELN-strijders, waarbij de afgelopen dagen zeker tachtig doden vielen. De president verklaart de groepering de oorlog en heeft het Colombiaanse leger opdracht gegeven tot aanvallen.
De ELN wordt beschuldigd van aanvallen op burgers en rivaliserende groepen, waaronder oud-FARC-leden, in een strijd om de macht over de cocaïnehandel. De leiding van de ELN ontkent gericht op burgers te schieten.
De regering van Colombia en het Nationale Bevrijdingsleger (ELN) hebben een tweede ronde van vredesbesprekingen in Mexico-Stad afgerond. Beide partijen hebben de vooruitgang van hun inspanningen om een einde te maken aan tientallen jaren van geweld, toegejuicht. De onderhandelingen maken deel uit van een poging van president Gustavo Petro – de eerste linkse leider van het land – om een overeenkomst te sluiten met gewapende groeperingen en “totale vrede” te brengen in Colombia.
Het Colombiaanse Bevrijdingsleger heeft een eenzijdig staakt-het-vuren aangekondigd tijdens de eindejaarsperiode. De aankondiging komt een week nadat de ELN en de Colombiaanse regering een eerste ronde van vredesonderhandelingen hebben afgerond. Een ELN-woordvoerder zei in een video dat het staakt-het-vuren zou duren van 06.00 uur (11.00 uur GMT) op kerstavond tot dezelfde tijd op 2 januari.
De Colombiaanse regering en het Nationale Bevrijdingsleger (ELN) zijn nieuwe vredesbesprekingen gestart in buurland Venezuela. Het gewapende conflict duurt inmiddels al bijna 60 jaar. De impuls voor de gesprekken, die maandag werden hervat nadat ze in 2019 waren opgeschort, kwam van de nieuwe linkse president genaamd Gustavo Petro, die een voormalig lid was van de rebellenbeweging M-19.
Het Colombiaanse Nationale Bevrijdingsleger (ELN) heeft een eenzijdig staakt-het-vuren van tien dagen afgekondigd, zodat vreedzame verkiezingen kunnen worden gehouden in Colombia. In een verklaring zei de ELN dat de groepering van 25 mei tot 3 juni inactief is. Eind mei vinden er presidentiële verkiezingen plaats in Colombia.
Bij een explosie in de Colombiaanse deelstaat Santander kwamen ten minste vijftien leden van de ELN om het leven.
Vredesbesprekingen tussen de Colombiaanse regering en de ELN op Cuba. Begin 2008 liepen gesprekken tussen beide partijen vast. Sindsdien zijn er sporadisch inspanningen gedaan om de onderhandelingen weer te doen herleven.
Colombia en de Verenigde Staten sloten een overeenkomst, waarbij Amerikaanse strijdkrachten meer toegang zouden krijgen tot zeven militaire bases in Colombia. Het doel is om drugshandelaren en strijders van de FARC, ELN, en AUC aan te pakken.
Het Colombiaans leger heeft naar eigen zeggen in heel 2010 30 ELN-strijders gedood. Er kwamen 453 FARC-leden om. Het totaal aantal doden is 5,6% lager dan het voorgaande jaar.
Verwijzingen
Links
- Phelan, A. (2021). 'ELN’s Territorial Expansion: Is “Strategic Limbo” A Window of Opportunity?'. Small Wars Journal.
- WOLA Colombia Peace. (2020). 'The ELN'.
- Toll, Z. (2017). Terrorism in Colombia: The Revolutionary Armed Forces of Colombia (FARC) and the National Liberation Army (ELN). Journal of Mason Graduate Research, 4(1), p. 16-30.
- Fisher, D. G., & Meitus, A. A. (2017). Uprooting or sowing violence?: Coca eradication and guerrilla violence in Colombia. Studies in Conflict & Terrorism, 40(9), p. 790-807.
- Stanford Centre for International Security and Cooperation. (2019). National Liberation Army (ELN)
- Sekaggya, M. (2010). ‘Report of the Special Rapporteur on the situation of human rights defenders, Mission to Colombia’, United Nations Human Rights Council.
- Hanson, S. (2010). ‘FARC, ELN: Colombia’s left-Wing guerrillas’, Council on Foreign Relations.
- ‘International Crisis Group. (2005) 'War and Drugs in Colombia’.
- Choy, S. (2002) ‘In the Spotlight: The National Liberation Army (ELN)’, Center for Defense Information.
- BBC News. (2005). ‘Colombia’s rebel kidnappers’.
- De website van de ELN: www.eln-voces.com
Literatuur
- Angel M. Rabasa (ed.), Beyond al-Qaeda. Part 2: The outer rings of the terrorist universe, Santa Monica 2006
- Nazih Richani, ‘Colombia at the crossroads: The future of the peace accords’, NACLA Report on the Americas, 35(4), 2002, pp. 17-20
