Ejército de Liberacion Nacional (ELN)

Naam organisatie Ejercito de Liberacion Nacional (Nationaal Bevrijdingsleger)
Aliassen National Liberation Army
Land / regio (oorsprong) Colombia
Operationele gebieden Colombia
Toelichting Operationele Gebieden

Vooral in de landelijke en bergachtige gebieden van noord-, noordoost- en zuidwest-Colombia, evenals de grensgebieden met Venezuela. In recente jaren heeft de ELN haar aanwezigheid weten uit te breiden, met name doordat de FARC zich heeft teruggetrokken. 

(Phelan, A. (2021). 'ELN’s Territorial Expansion: Is “Strategic Limbo” A Window of Opportunity?'. Small Wars Journal; WOLA Colombia Peace. (2020). 'The ELN'. Via: https://colombiapeace.org/the-eln/) 

Classificatie en ideologie

Revolutionair terrorisme, gebaseerd op het gedachtegoed van de Cubaanse leider Fidel Castro en Che Guevara, en op de bevrijdingstheologie van een Peruaanse katholieke priester.

Doelen
  • De oprichters van de ELN wilden het Cubaanse voorbeeld volgen en een Marxistische revolutie in Colombia ontketenen.
  • Het omverwerpen van de Colombiaanse regering en het vervangen van de kapitalistische economie door een socialistisch systeem.
  • Verzet bieden tegen privatisering en Amerikaanse invloed in Colombia.

(Toll, Z. (2017). Terrorism in Colombia: The Revolutionary Armed Forces of Colombia (FARC) and the National Liberation Army (ELN). Journal of Mason Graduate Research, 4(1), p. 16-30).

Omvang (in personen) 1000-5000
Kleur Rood/zwart.
Laatste activiteit Geen informatie beschikbaar
Laatst gewijzigd

Operationele gebieden

Huidige bekende operationele gebieden

Colombia

Achtergrond

Korte geschiedenis

De ELN werd in 1963 opgericht door een groep studenten onder leiding van Fabio Vásquez Castaño, die terugkeerden naar Colombia van hun opleiding in Cuba. Zij waren geïnspireerd door Fidel Castro en Che Guevara en wilden het Cubaanse voorbeeld volgen door een Marxistische revolutie in Colombia ontketenen. In de loop der jaren groeide de ELN uit tot een bijzondere combinatie van radicale katholieken en linkse intellectuelen die een einde wilden maken aan het grote verschil tussen arm en rijk. Na de dood van Vásquez werd de ELN geleid door een reeks priesters tot de opkomst van de huidige leider. De ELN en de FARC hebben vergelijkbare programma’s. Zo zeggen beide groepen de armen op het platteland te vertegenwoordigen tegenover de rijke burgers en ondernemingen, en zowel de ELN als de FARC is tegen Amerikaanse invloed in Colombia en tegen de privatisering van natuurlijke hulpbronnen. De twee groepen hebben historisch gezien een dubbelzinnige relatie; in sommige delen van het land werkten ze samen, terwijl ze in andere delen botsten. Eind 2009 maakten de ELN en de FARC via een gezamenlijke verklaring op de website Anncol bekend dat ze gaan samenwerken in hun strijd tegen de regering. De Colombiaanse regering  voerde in de periode 2002-2010 een repressief beleid tegenover zowel de linkse als rechtse terroristische groeperingen in Colombia. De harde aanpak van deze president werd door een groot deel van de Colombianen geapprecieerd en even was er sprake van een referendum dat zijn herverkiezing voor een derde termijn mogelijk moest maken. Dit werd echter door het Colombiaanse Constitutionele Hof verboden.

In augustus 2010 werd een nieuwe Colombiaanse president, tevens de oud-minister van Defensie, geïnaugureerd. Een maand na de inauguratie voerden de ELN en de FARC gezamenlijk een serie aanslagen uit, volgens waarnemers om aan de nieuwe regering te laten zien dat zij nog altijd een dreiging vormen. In 2014 begonnen de Colombiaanse overheid en de ELN met oriënterende gesprekken die zouden uitmonden in vredesbesprekingen. Hoewel de ELN in april 2015 bevestigde klaar te zijn voor werkelijke vredesbesprekingen, zou het volgens de overheid nog niet genoeg concrete initiatieven hebben genomen om hier daadwerkelijk aan te beginnen. Aangezien de besprekingen tussen de overheid en de FARC succesvol bleken, zouden besprekingen met de ELN onafhankelijk van die met de FARC plaatsvinden. De ELN zou alleen met vredesbesprekingen willen beginnen als gevangenisstraffen uitgesloten zouden worden. Na een jaar van informeel voorbereidend overleg heeft Colombia eind maart 2016 aangegeven formele vredesonderhandelingen te gaan houden met de ELN.

Deze onderhandelingen leken in eerste instantie veelbelovend, maar toen de ELN in 2019 een aanslag pleegde op de politieacademie in Bogotá, trok de Colombiaanse overheid zich eenzijdig terug uit de onderhandelingen. Sindsdien hebben de Colombiaanse autoriteiten de ELN verzocht om een wapenstilstand, alvorens verder te gaan met de vredesbesprekingen. Dit verzoek heeft de ELN structureel afgewezen. Door deze patstelling zit er op dit moment geen schot in de onderhandelingen. Experts hebben gesuggereerd dat de Amerikaanse president mogelijk een bemiddelende rol zou kunnen spelen, om de twee partijen weer om tafel te krijgen. Intussen zet de ELN haar guerrillastrijd voort, waarbij ambtenaren en politieagenten regelmatig doelwit worden. 

(Shawn Choy, ‘In the Spotlight: The National Liberation Army (ELN)’, Center for Defense Information, 21/06/2002; Stephanie Hanson, ‘FARC, ELN: Colombia’s left-Wing guerrillas’, Council on Foreign Relations, 19/08/2009; Colombia Government in Preliminary Peace Talks with ELN Rebels.” Reuters, 10/06/2014“Colombia Says Time Running out for Peace Talks with ELN Rebels.” Reuters, 02/02/2016. “Exclusive: Colombia’s ELN Rebels Say Peace Talks Near, Rule out Jail.” Reuters, 24/04/2015; 'Colombia begint vredesoverleg met rebellengroep ELN', NOS, 30/03/2016; 'Biden could help unfreeze Colombian peace talks: ELN rebel leader', Reuters, 21/11/2020).

Relevantie voor Nederland

Geen informatie beschikbaar

Relevantie voor het Caribisch koninkrijksdeel (Aruba, Curaçao, St Maarten, St Eustatius, Bonaire en Saba)

Geen informatie beschikbaar

Organisatiestructuur

Omvang organisatie/groepering

1000-5000

Omvang organisatie/groepering - toelichting

De omvang van de ELN fluctueert tussen de 5000 en de 1000 leden. Haar huidige omvang wordt anno 2019 geschat op 2,500 strijders. 

(Stanford Centre for International Security and Cooperation. (2019). National Liberation Army (ELN).) 

Leiders

  • Manuel Perez, alias Poliarco. (1943 – 1998). Spaanse priester die in 1968 naar Colombia kwam en in 1969 lid werd van de ELN. Perez was tot aan zijn dood in 1998 een van de belangrijkste leiders van de ELN.
  • De huidige leider van de ELN beheert de financiën, heeft contacten met de pers en doet de politieke onderhandelingen met de Colombiaanse regering. Hij wordt verondersteld direct contact te hebben gehad met voormalig Cubaanse leider Fidel Castro.
  • De tweede man van de ELN is een hardliner, maar staat welwillend tegenover vredesonderhanderlingen met de Colombiaanse regering.

Bevelstructuur

De hoogste hierarchische kring binnen het Nationaal Bevrijdingsleger wordt gevormd door het COCE (Comando Central). Dit orgaan overziet alle ELN activiteiten; elke commandant een ander thema. Onder het COCE opereert het Nationale Directoraat (Dirección Nacional). Het Nationale Directoraat vormt de koppeling tussen het COCE de zogenaamde 'oorlogsfronten'. Dit zijn de naast elkaar opererende strijdgroepen die zich naast hun guerrilla-activiteiten ook bezighouden met sociale hulpprojecten.

Het COCE wordt in ieder geval gevormd door de nummers één, twee  en drie van de organisatie. Het Oostelijke Front van ELN, wat operationeel is in Arauca, Boyacá and Casanar, staat onder leiding van een COCE-bevelhebber die door de Verenigde Staten wordt gezocht voor onder andere wapenhandel en de kidnapping van enkele Amerikaanse journalisten.

Bronnen: National Liberation Army, ELNDesde Venezuela, Insight Crime

Financiële inkomstenbronnen

  • Het grootste deel van de inkomsten van de ELN is afkomstig van ontvoering en afpersing van rijke Colombianen, ambtenaren en medewerkers van multinationals, met name oliemaatschappijen. 
  • Vrijwillige bijdrages van individuen buiten de ELN. 
  • Verschillende 'belastingen' die de ELN aan de lokale bevolking oplegt. 
  • Internationale handel in drugs, specifiek cocaïne. 

(WOLA Colombia Peace. (2020). 'The ELN'; Fisher, D. G., & Meitus, A. A. (2017). Uprooting or sowing violence?: Coca eradication and guerrilla violence in Colombia. Studies in Conflict & Terrorism, 40(9), p. 790-807).

(Internationale) relaties

  • De ELN en FARC hebben in het verleden samengewerkt in hun strijd tegen de centrum-rechtse Colombiaanse regering van president Alvaro Uribe. Deze samenwerking kwam snel onder druk te staan nadat halverwege 2010 gewapende confrontaties plaatsvonden tussen ELN en FARC over territorium-controle en de verdeling van opbrengsten. Met de terugtrekking van de FARC is ook de samenwerking met de ELN teneinde gekomen. 
  • Cuba heeft de ELN in het verleden enige medische zorg en politieke raadpleging geboden. Toch heeft Cuba de Colombiaanse regering en de ELN ook altijd aangemoedigd een vredesakkoord te bereiken. 

Activiteiten

Wapens en werkwijze

  • Het ontvoeren en gijzelen van burgers ten behoeve van losgeld.
  • Het opzetten van wegversperringen en het kapen van (school-)bussen om gijzelaars te nemen.
  • Oliemaatschappijen zijn vaak het doelwit van acties van ELN. De olie-infrastructuur in het noorden van Colombia is regelmatig het doelwit van aanvallen met explosieven en landmijnen.
  • Voor ontvoeringen wordt meestal gebruik gemaakt van AK-47’s en andere handvuurwapens.

Bron: Gewapende ELN-strijders

Recente en/of opvallende activiteiten

april 2022

Aanhangers van de ELN hebben een brug opgeblazen, voertuigen in brand gestoken en wegen geblokkeerd in Pailitas, een gemeente in de Colombiaanse provincie Cesar. De groepering houdt een driedaags protest  tegen het economische en sociale beleid van de regering, minder dan drie weken voor de parlementsverkiezingen. Acht mensen zijn hierbij gewond geraakt, aldus de Colombiaanse autoriteiten. 

Bron(nen)
  • Reuters
    23 februari 2022 | Reuters
Type activiteit

Aanslagen

januari 2022

Colombia's Nationale Bevrijdingsleger (ELN) heeft de verantwoordelijkheid opgeëist voor een bomaanslag in de op twee na grootste stad van het land, Cali, waarbij meerdere politieagenten gewond raakten. ELN-agenten richtten zich tijdens de aanslag op leden van ESMAD, de speciale eenheid van de Colombiaanse nationale politie. De ELN en de nationale politie hebben beide bevestigd dat 13 agenten gewond zijn geraakt bij de aanval, waarvan enkele ernstig. Er werden geen doden gemeld.

Bron(nen)
Type activiteit

Aanslagen

In de Colombiaanse provincie Arauca zijn tot nu toe drieëntwintig mensen omgekomen bij gewelddadige confrontaties tussen de ELN en de FARC. In het weekend van 2 januari 2022 braken gevechten uit in Arauca, dat aan Venezuela grenst. De groepen vochten om de controle over illegale handelsroutes, die onder meer worden gebruikt voor drugshandel. Door het geweld zijn ook meerdere gewonden gevallen. Verschillende gezinnen in de regio zijn op de vlucht geslagen. 

Bron(nen)
  • Reuters
    3 januari 2022 | Reuters
  • CNN
    3 januari 2022 | CNN
Type activiteit

Aanslagen

januari 2019
Op 17 januari 2019 pleegde het Nationaal Bevrijdingsleger een aanslag op een politieschool in de Colombiaanse hoofdstad Bogotá. Een autobom van de guerrillabeweging werd tot ontploffing gebracht op het terrein van de politieschool waarbij 21 doden vielen en 68 mensen gewond raakten. 
Type activiteit

Aanslagen

september 2017

Een commandant van de ELN verklaarde in augustus 2017 dat de ELN eerder dat jaar een gijzelaar heeft gedood toen deze probeerde te ontsnappen. De gijzelaar, de Rus Arsen Voskanyan, werd in november 2016 gegijzeld door de beweging. In april zou hij een granaat gepakt hebben in een poging te ontsnappen, waarna hij, volgens de ELN commandant, werd doodgeschoten. Meerdere ELN strijders zouden bij de ontploffing van de handgranaat gewond geraakt zijn.

Type activiteit

Aanslagen

januari 2016

Bij een aanval van ELN op veiligheidstroepen zijn twaalf soldaten en agenten gedood. ELN overviel het konvooi, dat stemmen van de regionale verkiezingen vervoerde, in de Guican gemeente in het noordoosten van Colombia. Zes mensen worden nog vermist.

Type activiteit

Aanslagen

september 2015

Volgens de Colombiaanse overheid zit ELN achter twee bomaanslagen in Bogotá. Tien mensen raakten gewond bij de aanslagen. Een van de bommen ging af in het financiële centrum van de stad, een andere ontplofte op een industriegebied. Beide aanslagen waren gericht op gebouwen van een Colombiaanse ondernemer en miljardair.

Type activiteit

Aanslagen

januari 2014

De ELN laat twee Duitse mannen vrij die zij sinds november gegijzeld hielden. In februari hadden zij de mannen bij de grens van Venezuela gevangen genomen.

Type activiteit

Aanslagen

maart 2012

Een ontplofte autobom, geplaatst door leden van de ELN bij een politiebureau in Marinilla (Colombia), koste één persoon het leven en twintig andere mensen raakten gewond.

Type activiteit

Aanslagen

Drie aannemers van de China National Petroleum Corporation werden ontvoerd in the Colombiaanse provincie Choco, in de buurt van de grens met Panama. De ELN wordt verantwoordelijk gehouden voor deze ontvoering.

Type activiteit

Aanslagen

In een gezamenlijke aanval van de ELN en de FARC op een politiebureau bij de stad San Miguel in de zuidelijke provincie Putumayo kwamen zeker zes politiemensen om het leven. Bij eerdere aanvallen van de ELN en de FARC in september vielen al 55 doden. Volgens waarnemers willen beide terroristische groeperingen met hun daden laten zien dat zij nog altijd een dreiging vormen voor de regering in Bogotá.

Type activiteit

Aanslagen

Bij de ontploffing van een autobom in de Colombiaanse stad Popayan raken 17 mensen gewond. De bestuurder van de auto verklaart lid te zijn van de ELN. De bom zou een vergelding zijn voor enkele anti-drugs acties van het leger.

Type activiteit

Aanslagen

Geen activiteiten gevonden

Contraterroristische maatregelen

december 2023
De Colombiaanse terroristische organisatie ELN belooft te stoppen met ontvoeringen voor losgeld als het huidige staakt-het-vuren wordt verlengd. Deze aankondiging volgt op recente ontvoeringen van de ouders vaneen bekende voetballer, die de aandacht op de praktijk vestigden. De toezegging werd gedaan tijdens onderhandelingen tussen de regering en ELN in Mexico-Stad, waar gesproken wordt over de verlenging van het huidige bestand dat op 29 januari afloopt.
Bron(nen)
  • NOS
    18 december 2023 | NOS
  • Volkskrant
    18 december 2023 | Volkskrant
Type activiteit

Overig nieuws interventies

maart 2023
De regering van Colombia en het Nationale Bevrijdingsleger (ELN) hebben een tweede ronde van vredesbesprekingen in Mexico-Stad afgerond. Beide partijen hebben de vooruitgang van hun inspanningen om een ​​einde te maken aan tientallen jaren van geweld, toegejuicht.

De onderhandelingen maken deel uit van een poging van president Gustavo Petro – de eerste linkse leider van het land  – om een overeenkomst te sluiten met gewapende groeperingen en “totale vrede” te brengen in Colombia.
Bron(nen)
Type activiteit

Overig nieuws interventies

januari 2023
Het Colombiaanse Bevrijdingsleger heeft een eenzijdig staakt-het-vuren aangekondigd tijdens de eindejaarsperiode. De aankondiging komt  een week nadat de ELN en de Colombiaanse regering een eerste ronde van vredesonderhandelingen hebben afgerond. Een ELN-woordvoerder zei in een video dat het staakt-het-vuren zou duren van 06.00 uur (11.00 uur GMT) op kerstavond tot dezelfde tijd op 2 januari.

Bron(nen)
Type activiteit

Overig nieuws interventies

november 2022
De Colombiaanse regering en het Nationale Bevrijdingsleger (ELN) zijn nieuwe vredesbesprekingen gestart in buurland Venezuela. Het gewapende conflict duurt inmiddels al bijna 60 jaar. 

De impuls voor de gesprekken, die maandag werden hervat nadat ze in 2019 waren opgeschort, kwam van de nieuwe linkse president genaamd Gustavo Petro, die een voormalig lid was van de rebellenbeweging M-19.
Bron(nen)
Type activiteit

Overig nieuws interventies

juni 2022

Het Colombiaanse Nationale Bevrijdingsleger (ELN) heeft een eenzijdig staakt-het-vuren van tien dagen afgekondigd, zodat vreedzame verkiezingen kunnen worden gehouden in Colombia. In een verklaring zei de ELN dat de groepering van 25 mei tot 3 juni inactief is. Eind mei vinden er presidentiële verkiezingen plaats in Colombia. 

Bron(nen)
Type activiteit

Overig nieuws interventies

augustus 2020
Het Colombiaanse leger heeft op 5 juli 2020 een belangrijke commandant van de ELN, genaamd Jhon Fredy Cortés Buritica, gedood. Burtitica, ookwel 'Dumar' en 'Culebrito' genoemd, staat bekend als de rechterhand van de militaire leider van de ELN. Buritica zou betrokken zijn geweest bij de planning en uitvoering van een grootschalige aanslag in Bogotà in januari 2019, waarbij 21 mensen om het leven kwamen. 
Bron(nen)
  • NOS
    5 juli 2020 | NOS
  • NRC
    5 juli 2020 | NRC
Type activiteit

Interventies

juli 2020
Op 5 juli 2020 meldde de Colombiaanse president dat een belangrijke leider van de ELN in Colombia is gedood tijdens een interventie van het leger. Het gaat om Jhon Fredy Cortés Buritica, die binnen de organisatie bekend stond onder de noms de guerres 'Dumar' of 'Culebrito'. Cortés Buritica zou de rechterhand zijn van de militaire leider van de ELN. Ook zou hij het brein zijn achter de aanslag op een politieacademie in Bogota in januari 2019, waarbij 21 mensen omkwamen. Deze aanslag betekende tevens het einde van vredesonderhandelingen tussen de Colombiaanse regering en de ELN. Acht betrokkenen bij het voorbereiden en plegen van deze aanslage op de politieacademie werden eerder deze week gearresteerd. Hen hangt waarschijnlijk veertig tot vijftig jaar gevangenisstraf boven het hoofd.
Bron(nen)
  • NOS
    5 juli 2020 | NOS
  • Reuters
    2 juli 2020 | Reuters
Type activiteit

Interventies

juni 2020
Op 14 mei 2020 is bij een bombardement een hoge commandant van de ELN gedood. Deze commandant, alais Mocho Tierra, wordt verantwoordelijk gehouden voor drugshandel, waarmee de organisatie miljoenen heeft verdiend. De vredesonderhandelingen tussen de Colombiaanse overheid en de ELN zijn vastgelopen en de groep bleef actief in het plegen van aanslagen, het organiseren van ontvoeringen en de drugshandel. In april 2020 kondigde de groep een eenzijdig staakt-het-vuren af maar inmiddels zijn alweer enkele aanslagen gepleegd. Dit bombardement, waarbij ook enkele andere ELN-strijders om het leven kwamen, vond plaats in de provincie Bolivar en was een gezamenlijke actie van het Colombiaanse leger en de politie.
Bron(nen)
  • NOS
    15 mei 2020 | NOS
  • Reuters
    14 mei 2020 | Reuters
Type activiteit

Interventies

maart 2012

Bij een explosie in de Colombiaanse deelstaat Santander kwamen ten minste vijftien leden van de ELN om het leven.

Type activiteit

Interventies

Vredesbesprekingen tussen de Colombiaanse regering en de ELN op Cuba. Begin 2008 liepen gesprekken tussen beide partijen vast. Sindsdien zijn er sporadisch inspanningen gedaan om de onderhandelingen weer te doen herleven.
 

Type activiteit

Overig nieuws interventies

Colombia en de Verenigde Staten sloten een overeenkomst, waarbij Amerikaanse strijdkrachten meer toegang zouden krijgen tot zeven militaire bases in Colombia. Het doel is om drugshandelaren en strijders van de FARC, ELN, en AUC aan te pakken.
 

Type activiteit

Overig nieuws interventies

Het Colombiaans leger heeft naar eigen zeggen in heel 2010 30 ELN-strijders gedood. Er kwamen 453 FARC-leden om. Het totaal aantal doden is 5,6% lager dan het voorgaande jaar.

Type activiteit

Overig nieuws interventies

Geen activiteiten gevonden

Verwijzingen

Links

Literatuur

  • Angel M. Rabasa (ed.), Beyond al-Qaeda. Part 2: The outer rings of the terrorist universe, Santa Monica 2006
  • Nazih Richani, ‘Colombia at the crossroads: The future of the peace accords’, NACLA Report on the Americas, 35(4), 2002, pp. 17-20

Wat vindt u van de kennisbank?
Doe mee met ons gebruikersonderzoek en help ons mee de kennisbank verder te verbeteren.

Ja, ik doe mee