Operationele gebieden

Huidige bekende operationele gebieden

Achtergrond

Korte geschiedenis

Al-Shabaab werd in 2004 in Somalië opgericht als jeugdorganisatie van de Unie van Islamitische Rechtbanken (UIR). Al-Shabaab betekent ook ‘de jeugd’ in het Arabisch. De UIR was een groep van shariarechtbanken die het probeerden op te nemen tegen de Somalische krijgsheren en de in Baidoa gevestigde Somalische overgangsregering. Hun doel was om in Somalië een islamitische staat onder de sharia te stichten. De overgangsperiode bracht veel onrust met zich mee en de UIR wilde de rust terugbrengen en de orde herstellen in Somalië door een streng islamitische staat te stichten. In 2006 begon de UIR een strijd met de overgangsregering in Somalië en tegen het Ethiopisch leger dat het land was binnengevallen. Toen het ernaar uitzag dat de UIR deze strijd niet ging winnen, splitste al-Shabaab zich af om zo de strijd voort te zetten. Leden van al-Shabaab vormden een rebellenleger en begonnen een guerrillastrijd. In 2006 begon de organisatie met zelfmoordaanslagen en gewapende overvallen. Toen de UIR in 2009 vrede sloot met de Somalische regering zette al-Shabaab zich hiertegen af. Tot op de dag van vandaag zet al-Shabaab zich in voor de islamitische staat in Somalië.

Al-Shabaab claimt banden te hebben met al-Qa'ida. In 2008 bracht het leiderschap van al-Shabaab een video uit waarin zij trouw zwoeren aan Osama Bin Laden. In 2009 volgde eenzelfde soort video waarin het leiderschap van al-Shabaab aankondigde zich aan te sluiten bij de internationale jihad.

(Stig Jarle Hansen, 'Al-Shabaab in Somalia: The History and Ideology of a Militant Islamist Group', 2013)

Organisatiestructuur

Omvang organisatie/groepering

5000+

Omvang organisatie/groepering - toelichting

Volgens de Amerikaans en Britse inlichtingendiensten heeft al-Shabaab tussen de 7000 en 9000 leden. Een groot deel van de strijders komt uit het buitenland. Na de aanslagen van 11 september trokken jihadisten naar Somalië om daar trainingskampen te vestigen.

(‘Country Reports on Terrorism 2017 – Foreign Terrorist Organizations: al-Shabaab’, U.S. Department of State, 19/09/2018)

Leiders

• Aden Ayro (1976-2008): Was de militaire commandant van de Hizbul Shabaab, de gewapende tak van de Islamic Courts Union (ICU). In de jaren voor 2001 zat Ayro in Afghanistan om daar te trainen met al-Qa'ida. Ayro is op 1 mei 2008 omgekomen door een U.S. luchtaanval.
• Ahmed Abdi Godane (1977-2014): Ook wel bekend als Mukhtar Abu Zubair, was de leider van al-Shabaab. Godane was getraind in Afghanistan. In 2009 verscheen er een videoboodschap van Godane waarin hij de diensten van al-Shabaab ter beschikking stelde aan Osama Bin Laden. In januari 2010, volgde er een officieel statement van Godane waarin hij namens al-Shabaab instemde “om zich aan te sluiten bij de internationale jihad van al-Qa'ida”. In navolging van deze boodschap zette de Amerikaanse regering een premie van $7 miljoen dollar op het hoofd van Godane. Op 1 september 2014 voerde de Amerikanen een drone-aanval uit in Zuid-Somalië en op 2 september 2014 verklaarde al-Shabaab dat Godane hierbij om het leven was gekomen.  
• Ahmed Omar (1972-heden): Is de huidige leider van al-Shabaab nadat hij in september 2014 aangewezen werd als opvolger van Godane. Voordat hij Godane opvolgde, vervulde Omar verschillende hoog beklede functies binnen al-Shabaab waarvan de laatste functie senior adviseur van Godane was. Hij deelt de visie van Godane in dat al-Shabaabs terroristische activiteiten in Somalië een onderdeel zijn van de internationale aspiraties van al-Qa'ida.   

Bevelstructuur

Al-Shabaab is een hiërarchische organisatie geleid door de Emir. Onder de emir zijn regionale commandanten die de activiteiten van al-Shabaab aansturen in de zuidelijke regio en Mogadishu, de regio’s Bay en Bokool, Puntland en Somaliland in het noorden, en de Juba Vallei. Een tienkoppige shura (raad) houdt toezicht op al-Shabaab’s regionale commandanten en stelt het beleid vast dat gevolgd dient te worden door de lokale raden het door al-Shabaab’s gecontroleerde grondgebied. Jonge al-Shabaab leiders staan het hoofd van drie aparte organisatiestructuren die verantwoordelijk zijn voor respectievelijk: al-Shabaab’s media (al-Kataib, of De Brigade), rechtshandhaving en militaire operaties. De militaire tak van al-Shabaab is onderverdeeld in twee structuren: het door regionale commandanten aangestuurde externe militaire apparaat dat verantwoordelijk is voor het plegen van aanslagen (‘Jaysh Al-Usr’) en de religieuze politie dat zicht bezighoudt met het in stand houden van de sharia in de gebieden dat al-Shabaab in handen heeft.

 (‘Research: Al-shabaab’s Leadership Hierarchy and its Ideology’, Horn Affairs, 07/05/2012; ‘Al Shabaab Leadership Profiles’, Critical Threats, 14/11/2011; ‘Al-Shabab’, Counter Extremism Project, 2019; Pamela G. Faber, ‘Al-Shebab: An Al-Qaeda Affiliate Case Study’, 27/10/2017)

Financiële inkomstenbronnen

Al-Shabaab heeft verscheidene bronnen van inkomen. Zo financiert de terroristische groepering haar activiteiten met de illegale uitvoer van houtskool en de smokkel van suiker naar Kenia, dat naar schatting tientallen miljoenen per jaar oplevert. Hoewel de Verenigde Naties in 2012 een verbod instelde op de export van houtskool uit Somalië, slaagt al-Shabaab er in om houtskool te blijven produceren en exporteren vanuit de gebieden die onder controle staan van de terroristische groepering. Naar verluidt wendt al-Shabaab de inkomsten uit de export van houtskool aan om suiker te importeren en te smokkelen naar Kenia. Naast deze cyclische handel in houtskool en suiker verkrijgt al-Shabaab financiering uit piraterij, ontvoeringen, afpersing van lokale ondernemers, boeren en hulpverleningsorganisaties en ontvangt het financiering van andere terroristische organisaties.

(‘Letter dated 12 July 2013 from the Chair of the Security Council Committee pursuant to resolutions 751 (1992) and 1907 (2009) concerning Somalia and Eritrea addressed to the President of the Security Council’, United Nations Security Council, 12/07/2013; ‘Iran is new transit point for Somali charcoal in illicit trade taxed by militants: U.N report’, Reuters, 09/10/2018; ‘The Kenyan army is accused of running a sugar-smuggling racket with Somali terrorists’, The Economist, 23/11/2015; ‘Funding al-Shabaab: How aid money ends up in terror group’s hands’, CNN, 12/02/2018)

(Internationale) relaties

al-Qa'ida

Activiteiten

Wapens en werkwijze

Wapens worden onder meer geleverd vanuit Eritrea hoewel dit wel door de regering ontkend wordt. Al-Shabaab maakt gebruik van bomaanslagen en gebruikt hiervoor autovoertuigen of strijders.

Recente en/of opvallende activiteiten

Contraterroristische maatregelen

Verwijzingen

Links

• https://www.theguardian.com/world/2018/feb/21/al-shabaab-extortion-indoctrination-somalia
• https://www.theguardian.com/world/al-shabaab
• http://www.bbc.com/news/world-africa-15336689
• https://www.counterextremism.com/threat/al-shabab
• https://www.cfr.org/backgrounder/al-shabab
• https://cisac.fsi.stanford.edu/mappingmilitants/profiles/al-shabaab
• https://www.crisisgroup.org/africa/horn-africa/somalia/b145-women-and-al-shabaabs-insurgency

Literatuur

• Vidino, L., Pantucci, R. & Kohlmann, E. (2010) Bringing Global Jihad to the Horn of Africa: al Shabaab, Western Fighters, and the Sacralization of the Somali Conflict. African Security, 3(4), 216-238.
• Gakuo Mwangi, O. (2012) State Collapse, Al-Shabaab, Islamism, and Legitimacy in Somalia, Politics, Religion & Ideology, 13(4), 513-527.
• Anderson, D.M. & McKnight, J. (2015) Understanding al-Shabaab: clan, Islam and insurgency in Kenya. Journal of Eastern African Studies, 9(3), 536-557.
• Hansen, S.J. (2013). Al-Shabaab in Somalia: The history and ideology of a Militant Islamist group. Oxford: Oxford University Press.
• Anderson, D.M. & McKnight, J. (2014). Kenya at war: Al-Shabaab and its enemies in Eastern Africa. African Affairs 114(454), 1-27.